Türk Dünyasında Ayın Gündemi (Temmuz 2015)

— Abdullah Gül, Kazakistan’da

11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’in davetlisi olarak Astana’ya gitti. Kazakistan’da 3 gün kalacak olan Gül, Astana’nın başkent oluşunun 17.yıl dönümü dolayısıyla gerçekleştirilen ”Astana Günleri” etkinlikleri ile Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’in 75. doğum günü programına katılacak.

— Berdimuhammedov Gürcistan’da, gündem: enerji

Türkmenistan Cumhurbaşkanı Berdimuhammedov, Gürcistan’a resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Gürcistan Cumhurbaşkanı Giorgi Margvelaşvili ile Berdimuhammedov’un gündemindeki konu iki ülke arasındaki ticari ve ekonomik ilişkiler oldu. Görüşmede ülkelerarasındaki jeopolitik ve bölgesel projeler, ulaştırma ve enerji koridoru konuları konuşuldu. Gürcü Cumhurbaşkanı Margvelaşvili yaptığı açıklamada, “Türkmenistan’ın kendi ülkelerinin gelişimi ve Gürcistan’la olan işbirliği konusunda oldukça açık stratejileri var. Ayrıca bu işbirliği yalnızca iki ülke için değil tüm Avrasya bölgesi için yararlı olacak nitelikte” ifadelerine yer verdi. Enerji sevkiyatı konusuna da değinen Gürcü lider, “Bizim nakliyat sektörümüz ve enerji projelerimiz ile Türkmenistan’ın çeşitli ve zengin enerji kaynakları, Avrupa ve bu işbirliğinde bulunmak isteyen diğer ülkelere taşınacak” dedi. Türkmenistan Cumhurbaşkanı Berdimuhammedov da, “Yakın işbirliği içinde olduğumuz diğer bir konu da enerji güvenliğidir. Son tüketiciler ve transit ülkelerin de bu enerji projelerine dahil olarak eşit şekilde faydalanmalarını istiyoruz” diye konuştu.

— Azerbaycan, Gürcistan ve Romanya’dan ortak gaz hattı

Azerbaycan, Gürcistan ve Romanya ortak bir gaz hattı oluşturmak için yeniden bir araya geldi. Rus Novaya Gazetesinde yayınlanan habere göre Azerbaycan- Gürcistan- Romanian Interconnector adı verilen doğalgaz nakliyatı projesi yeniden gündeme getirildi. Habere göre, Romanya’nın başkenti Bükreş’te bir araya gelen üç devletin enerji bakanları AGRI projesinin uygulanması konusunda anlaştı. Anlaşmaya Azerbaycan Enerji Bakanı Natig Aliyev, Romanya Enerji Bakanı Andrew Dominik ve Gürcistan Enerji Bakan Yardımcısı Maryam Valishvili imza attı. AGRI projesi Azerbaycan gazının önce boru hattı ile Gürcistan’a daha sonra burada sıvılaştırılan gazın tankerlerle Romanya’nın Köstence limanında sevkini öngörüyor.

— Kazakistan, OECD ülkelerine vizeyi kaldırıyor

Kazakistan Dışişleri Bakanlığı, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü OECD’ye üye devletler için vize uygulamasını kaldırma çalışmaları yaptıklarını açıkladı. Kazakistan 2017 yılına kadar Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü ülkeleri için vize uygulamayacak. Kazakistan Dışişleri Bakanı Erlan İdrisov ülkesinin yabancı ülkelerde akredite olan fahri konsolosları ile bir araya geldi. Görüşmede bazı ülkeler için vize rejiminin kolaylaştırılmasının ele alındığı da bildirildi.

— Srebrenitsa Tarihe Kara Bir Leke Olarak Geçti

6 Temmuz tarihi insanlığa bir kez daha Srebrenitsa Katliamını hatırlattı. Bosna Hersek’in Srebrenitsa kenti, 1995 yazında, Avrupa’nın İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra gördüğü en büyük katliama sahne oldu. Binlerce masum insan toplu şekilde öldürüldü. Bosna Savaşı’nın sona ermesinin beklendiği günlerde, takvimler 6 Temmuz 1995’i gösterirken, Ratko Mladiç’in liderliğindeki Sırp güçler Srebrenitsa’yı kuşattı. Kent Birleşmiş Milletler tarafından güvenli bölge ilan edildiği için binlerce Müslüman Srebrenitsa’ya sığınmışlardı. Kenti koruyan Hollandalı asker sayısı sadece 600’dü.  Sırp ateşi başladığında, Boşnaklar teslim ettikleri silahlarının geri verilmesini istedi; ancak talepleri reddedildi. Bosnalı Sırplar, Hollanda askerlerinin gözetleme mevzilerine saldırdı ve 30 askeri rehin aldı. Bu durumu pazarlık unsuru yaparak, Müslüman Boşnakların kendilerine teslim edilmesini istediler. Saldırılarını arttıran Sırplara yönelik NATO müdahalesi gündeme gelse de, hiçbir müdahale yapılmadı. 11 Temmuz’da Hollanda’ya ait iki F-16 uçağı, Sırp mevzilerini bombaladı. Sırp ordusu kenti yeniden bombalayacağı ve ellerindeki rehineleri öldürüceği tehdidiyle karşılık verince, saldırılar askıya alındı. Aynı gün akşam, Sırp komutan Ratko Mladiç, Srebrenitsa’ya girdi ve ultimatomunu verdi: Müslümanlar hayatlarını garanti altına almak için silahlarını teslim etmeli… 12 Temmuz’da kadın ve çocuklar Müslüman bölgelere gönderilmek üzere otobüslere bindirilirken, 11 yaşın üzerindeki erkekler savaş suçu zanlıları olarak Sırplar tarafından alıkonuldu. Alıkonulanlar kamyon ve ambarlara hapsedilirken, kaçmaya çalışanlar vuruldu. Bir gün içinde 23 bin kadın ve çocuğun kentten çıkarıldı. Bu arada Hollandalı koruma güçleri, kendilerine sığınan beş bin Müslüman’ı 14 Hollandalı rehine karşılığında Sırplara teslim etti. 11 Temmuz ile 16 Temmuz arasında, Sırplar, yaklaşık 8 bin Boşnak erkeği öldürdü. Depolarda ve ambarlarda tutulan binlerce kişi kurşuna dizilerek toplu mezarlara gömüldü. 5 gün boyunca devam eden katliam Bosnalıların hafızalarına derin acılarla kazındı.

— BRICS ve Şanghay İşbirliği Örgütü ‘enerji’ için toplandı

Rusya Enerji Bakanı Aleksander Novak, Ufa’da düzenlenenen Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika yani BRICS ve Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesinde enerji konularının da ele alındığını bildirdi. Novak,”Bu konuda daha önce bazı çalışmalar yürütüldü, Meksika’da bakanlarımız daha önce bir araya geldi. Dünyada olup bitenlerin analizi, yeni verimli teknolojilerin tanıtılması gibi alanlarda tecrübelerimizin paylaşımının ilişkilerimizi geliştireceğimizi tahmin ediyorum” dedi. Rusya Nisan ayından beri BRICS başkanlığını yürütüyor.

— Yunanistan ‘hayır’ dedi!

Kreditörlerin koşullarının oylandığı Yunanistan’daki referandumda oyların 70’i sayılırken sandıktan yüzde 61,5 oranında ‘Hayır’ yüzde 38,5 oranında ise ‘Evet’ oyu çıktı. Sandıktan çıkan sonuç Yunan Başbakan Çipras’a halkın büyük destek verdiğini gösterdi. İlk sonuçların ardından açıklamalarda bulunan Yunanistan Maliye Bakanı Yanis Varoufakis, “Bugünkü ‘Hayır’ oyu demokratik bir Avrupa için büyük bir ‘Evet’ anlamına geliyor” dedi. Almanya Ekonomi Bakanı Sigmar Gabriel ise, ‘Hayır’ oylarının Yunanistan’la yeni kurtarma programı görüşmelerini imkansız hale getirdiğini söyledi. Yunan Başbakan Çipras’a yüklenen Alman Bakan, “Çipras uzlaşma yolundaki son köprüleri de yıkmıştır. Çipras ve hükümeti Yunan halkını acı bir terk edilmişlik ve ümitsizlik yoluna sevk ediyor” dedi. Öte yandan Yunanistan’daki Türkler’den de Çipras’a destek geldi. Rodop Milletvekili Mustafa Mustafa, ülkedeki Türk toplumu olarak “hayır” oyuyla Yunan hükümetine destek vermek istediklerini söyledi.

— Türkmenistan’da kültür haftası KUTLANDI

Türkmenistan Kültür Haftası renkli görüntülere sahne oldu. Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov’un himayesinde üç yıldır düzenlenen Kültür Haftası etkinlikleri büyük beğeni topladı. Kültür Haftası gala konseri programı, ülkenin doğusundaki Türkmenabat şehrinde gerçekleştirildi. Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov’un doğum günü haftasında düzenlenen Kültür Haftası gala konseri havai fişek gösterisi ile son buldu. Devlet Başkanı Berdimuhamedov bu yıl 58. yaş gününü kutluyor. 1957 doğumlu Berdimuhamedov 8 yıldır Türkmenistan’ı yönetiyor.

— Rusya Ermenistan’a üs kuruyor

Rusya ve Ermenistan arasında Erivan’da Rus askeri üssü kurulmasını öngören bir protokol imzalandı. Ermenistan-Rusya hükümetler arası Komisyonun 10. oturumunda Rus askeri üssünün konuşlandırılması ve işleyişi için alan tahsisi konuşuldu. Ermeni hükümeti ile Rusya Federasyonu arasında 23 Mayıs 2014 yılında imzalanan Ermenistan’daki Rus üssünün kullanılması anlaşmasının uygulanması, Gümrü şehrinde Rus askeri üssündeki askeri yerleşim konutlarının kullanılması, bu şehirdeki bir Rus Ortodoks kilise binasının kültür merkezi yapılması, Ermenistan’daki Rus askeri üssü yerleşim bölgelerinin Rusya tarafından kullanım haklarının tescilini belgelendirme işlemleri ise oturumun diğer gündem maddeleriydi.

 — Kazakistan, Dünya Ticaret Örgütü’ne resmi olarak üye oldu

Kazakistan, 19 yıl devam eden müzakere sürecinin ardından Dünya Ticaret Örgütü’ne resmi olarak üye oldu. Kazakistan’ın, örgütün 162. ülkesi olduğu resmi olarak açıklandı. Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Cenevre’de gerçekleşen katılım töreninde hazır bulundu. Üyelik ile beraber Kazakistan, Tacikistan ve Kırgızistan’dan sonra Dünya Ticaret Örgütü’ne üye olan üçüncü Orta Asya ülkesi oldu. Bölge ülkelerinden Türkmenistan’ın üyelik süreci devam ederken, Özbekistan örgütte gözlemci statüsüne sahip. Ticaretinin % 90’ını Dünya Ticaret Örgütü ülkeleri ile yapan Kazakistan’ın üyeliği son derece önemli.