Türk Dünyasında Ayın Gündemi (Temmuz 2013)
– Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde, geçtiğimiz hafta sonu yapılan erken seçimin galibi Cumhuriyetçi Türk Partisi-Birleşik güçler oldu. 38.37 oy oranıyla seçimi kazanan Cumhuriyetçi Türk Partisi-Birleşik Güçler, toplamda 21 milletvekili çıkardı. Seçim sonunda 14 sandalyenin sahibi olan ve parti lideri İrsen Küçük’ün meclise giremediği Ulusal Birlik Partisi’nde ise hayal kırıklığı hakim. Cumhuriyet Meclisi’ndeki 50 milletvekilliği için 5 partiden 250, bağımsız olarak da 7 adayın yarıştığı seçimlerde, geçici hükümetten hiçbir siyasi aday olmamıştı.
– Suriye’de yaşayan bin 500 kadar Çerkesin, anavatanları Adıgey Cumhuriyeti’ne kesin dönüş yaptığı bildirildi. Resmi İtar-Tass haber ajansına göre, 1990’lı yılların başlarında Adıgeler Türkiye ve başka ülkelerden anavatanlarına dönmeye başlamıştı… Adıgelerin çoğunun 1998 yılında Kosova’dan dönüşü vesilesiyle, Adıge Cumhuriyeti’nde 1 Ağustos Göçmen Günü olarak kutlanıyor…
– Dünya Bankası, Orta Asya’nın en zengin ülkesinin Kazakistan olduğunu açıkladı. Kişi başına düşen milli geliri 9 bin 730 dolar olan Kazakistan’ı 5.500 dolarla Türkmenistan, 1.650 dolarla Özbekistan takip ediyor… Kazakistan Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre ise, ülkedeki ortalama hayat süresi 65’ten 69 yıla yükselmiş durumda.
– Filistin ve İsrail arasındaki barış müzakereleri, üç yıl aradan sonra, Woshington’da yeniden başladı. İki tarafın müzakerecileri, Amerike Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı John Kerry’nin ev sahipliğinde düzenlenen iftar yemeğinde buluştu… Bakan Kerry yemek başlamadan önce iki heyetle de 45’er dakikalık görüşme yaptı. Öte yandan, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Barack Obama da müzakerecilerle Beyaz Saray’da bir araya geldi.
– Kafkasya Müslümanları Dini Kurumu başkanı Allahşükür Paşazade, Azerbaycan’da siyasi partilerin camilerde iftar vermesini yasakladı. Yasağın, iktidarın isteğiyle, muhaliflerin seçmenle buluşmasını engellemek için getirildiği iddia ediliyor.
– Türk Kültür Sanat ve Edebiyatının Dışa Açılması projesiyle 1000 eser diğer dillere çevrilerek yabancı okurların kütüphanesine girdi… Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yürüttüğü proje kapsamında, 2005 yılından 2013’e kadar bin 333 esere destek verildi. Destek verilen eserlerden, temmuz ayı itibarıyla 1.002 tanesi yayımlandı ve okurla buluştu. Eserlerin en fazla çevrildiği dil ise Almanca ve Bulgarca.
– Gürcistan’da, 27 Ekim’de yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinin en iddialı rakipleri belli oldu… Seçimlerde hükümetteki Gürcü Hayali koalisyonunu Eğitim ve Bilim Bakanı Georgy Margvelaşvili temsil edecek. Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili liderliğindeki Birleşik Ulusal Hareket Partisinin adayı ise eski Dışişleri Bakanı David Bakradze. Demokratik Harekât – Birleşik Gürcistan Partisinin lideri, eski parlamento başkanı Nino Burcanadze de güçlü adaylar arasında…
– Pakistan Meclisi, ülkenin yeni cumhurbaşkanını seçti. Milletvekilleri ve senatörlerin oylarıyla yapılan seçimi, iktidardaki Pakistan İslam Birliği-Navaz Grubu’nun adayı Memnun Hüseyin kazandı. Pakistan Adalet Hareketi’nin adayı Vacihuddin Ahmed’in 77 oyuna karşılık 432 oy alan Memnun Hüseyin, Pakistan’ın 12. cumhurbaşkanı oldu.
– Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Türk Konseyi 3. Zirvesi için Azerbaycan’ın başkenti Bakü’ye gidiyor. 15-16 Ağustos tarihleri arasında düzenlenecek zirvede, Ortadoğu’da yaşanan son gelişmeler, Suriye’de devam eden iç savaş ve Mısır’daki darbenin ele alınması bekleniyor…
– Ordunun, darbe karşıtı göstericilere ateş açarak 200 kişinin ölümüne neden olduğu Mısır’a, Türkiye’den ilk yaptırım geldi. Başbakan Tayyip Erdoğan’ın geçen yıl yaptığı Mısır ziyaretinde imzalanan 27 anlaşmadan bazıları askıya alındı. Askıya alınan anlaşmalar arasında ulaşım, eğitim ve sağlık alanlarında işbirliği öngören protokoller de var. Türkiye’nin ürettiği insansız hava aracı ANKA’nın satışı şimdilik dondururken, Türkiye ile Mısır arasında bazı deniz seferlerine de son verildi.
– Arnavutluk’ta, 23 Haziran’da yapılan genel seçimler sonrası, yeni hükümet hazırlıkları sürüyor… Seçimin galibi sol koalisyona öncülük eden, Sosyalist Parti Genel Başkanı Edi Rama’nın hedefi ise işlevsel bir hükümet kurmak. Yeni yönetimdeki en büyük hükümet ortağı İlir Meta başkanlığındaki Entegre Sosyalist Hareketi Partisi olacak… Ülkedeki son genel seçimde ”Avrupalı Arnavutluk İttifakı” isimli sol koalisyon, 140 sandalyeli Arnavutluk Meclisinde 84 sandalye kazanmıştı…
– Kırgız-Özbek sınırında, iki ülkenin sınır koruma muhafızları arasında çıkan çatışmada iki Özbek asker hayatını kaybetti… Yaşanan olay nedeniyle Kırgız-Özbek sınırındaki güvenlik önlemleri en üst düzeye çıkartıldı… İki ülke yetkilileri, ölümle sonuçlanan çatışmanın ardından bir araya gelerek olayı değerlendirdi… İki taraf arasındaki karşılı suçlamalar ise devam ediyor…
– Dünya Bankası, Orta Asya’nın en zengin ülkesinin Kazakistan olduğunu açıkladı. Kişi başına düşen milli geliri 9 bin 730 dolar olan Kazakistan’ı 5.500 dolarla Türkmenistan, 1.650 dolarla Özbekistan takip ediyor… Dünya Bankası verilerine göre, Gayri Safi milli hâsılası en yüksek ülke Amerika Birleşik Devletleri, dünyanın en fakir ülkesi ise Demokratik Kongo Cumhuriyeti…
– Ankara’da bir araya gelen Ahmet Davutoğlu ve Yunanistan Dışişleri Bakanı Evangelos Venizelos, yaptıkları görüşme sonrası ortak basın toplantısı düzenledi… Davutoğlu, Yunan mevkidaşı ile ikili ilişkiler, Avrupa Biriliği çerçevesindeki ilişkiler ve Ortadoğu’daki bölgesel gelişmeleri değerlendirdiklerini söyledi… Bakanlar Türkiye ile Yunanistan arasında TAP enerji hattı konusunda da mutabakata varıldığını açıkladı…
– Resmi temaslarda bulunmak üzere Azerbaycan’a giden Ahmet Davutoğlu, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Elmar Memedyarov’la buluştu. Davutoğlu, görüşme sonrası, Azerbaycan’a her zaman destek olan Türkiye’nin, Dağlık Karabağ sorununun çözümüne de katkıda bulunmaya hazır olduğunu söyledi… Bakan Davutoğlu, Türkiye’nin Bakü Büyükelçiliği’nde düzenlenen toplantıda, Bakü’de faaliyet gösteren Türk işadamlarıyla da bir araya geldi.
– Kuzey Kıbrıs Türkiye Cumhuriyeti’nde, 20 Temmuz Barış ve Özgürlük Bayramı’nın 39. Yıldönümü kutlandı… Lefkoşa’da düzenlenen törene Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Cemil Çiçek ve Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay da katıldı.
– Kazakistan’da Eskareyev ailesinin yeni doğan bebeği, ülkenin 17 milyonuncu ferdi olarak kayda geçti… Yerel idarecilerin de katıldığı tebrik töreninde, Altınbek adı verilen bebeğe at hediye edildi… Doğumuyla Kazakistan nüfusunu 17 milyona ulaştıran Altınbek’i ziyaret etmek isteyenler günden güne artıyor…
– Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan, 2013 Dünya Üniversite Yaz Oyunları’na ev sahipliği yaptı. 166 ülkeden 10 binin üzerinde sporcunun katıldığı organizasyonda 27 branşta yarışmalar düzenlendi. Türkiye oyunlarda iki altın, beş gümüş madalya kazandı. 4,5 milyar dolar harcama yapılan bu büyük organizasyonun, gelecek yıl Soçi’de düzenlenecek Kış Olimpiyatları için önemli bir adım olması bekleniyor…
– Her yıl ürün hasadının hemen ardından kutlanan geleneksel Tatar Bayramı Sabantuy, bu yıl da coşkuyla kutlandı… Başkent Kazan’daki 2013 Dünya Yaz Üniversite Oyunları ile aynı zamanda düzenlenen Sabantuy Kutlamaları, katılımcı sporcu ve konukları da buluşturdu… Renkli anların yaşandığı Sabantuy kutlamalarında Tatar mutfağına ait lezzetler paylaşıldı, eğlenceli oyunlar oynandı. Yapılan etkinliklerde, Tatar kültürü tüm yönleriyle tanıtıldı…
– Rusya’nın başkenti Moskova’da bu yıl 7’incisi kurulan Ramazan çadırı; farklı din, kültür ve milletleri buluşturdu. “Şatör Ramazan” adıyla kurulan çadırın açılış programına katılan yetkililer barış ve hoşgörü mesajı verdi. 11 Ağustos günü düzenlenecek Türk Günü’nde, Moskova’da yaşayan Türk ve Ruslar, bu çadırda kurulacak sofrada buluşacak… Ayrıca görev için Türkiye’den Rusya’ya gönderilen 71 imam; farklı bölgelerdeki Müslümanlara hizmet ediyor ve teravih namazı kıldırıyor.
– İstanbul’da ünlü Dağıstanlı şair Resul Gamzatov’un ismini taşıyan bir park açılması bekleniyor… Interfaks-Yug haber ajansı Dağıstan’ın Türkiye temsilcisi Tavlu Kazakbiyev’in açıklamasına göre; park Gamzatov’un 90. doğum yıldönümü dolayısıyla açılacak… Bunun yanı sıra şairin “Benim Dağıstanım” adlı kitabının Türkçe çevirisi de yayımlanacak…
– Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te devlet kurumları çalışanlarının toplu iftarlara katılması yasaklandı. Azadlık radyosunun verdiği habere göre tüm bakanlıklar, vergi daireleri, emniyet kurumları, bankalar ve ilçe poliklinikleri yasak kapsamına alındı. Her devlet kurumunda bulunan güvenlik daireleri, yasağın uygulanıp uygulanmadığını takip ediyor… Toplu iftar yasağı, yalnızca devlet kurumlarında değil Taşkent’in restoranları ve lokantaları için de geçerli…
– Dışişleri Bakanı Davutoğlu, temaslarda bulunmak üzere Türkiye’ye gelen İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Salihi ile görüştü… Bakanlar, Dışişleri bakanlığındaki görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi… Salihi ile Suriye ve Mısır’daki gelişmeleri ele aldıklarını kaydeden Davutoğlu, artık Suriye’deki bu katliamın durması gerektiğini belirtti… Konuk bakan Salihi ise resmi olarak her iki taraftan da ateşkes beklediğini açıkladı…