Türk Dünyasında Ayın Gündemi (Aralık 2011)
TÜRK DÜNYASINDA HAFTANIN GÜNDEMİ ARALIK 2011
— Kazakistan Parlamentosunu fesheden Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in isteğiyle, 15 Ocak 2012’de ülkede erken seçime gidilecek… Kazakistan’da hem seçim hem de çok partili parlamento için geri sayım başladı…
— Kırgızıstan’da 30 Ekim’de yapılan seçimler sonrası Cumhurbaşkanı seçilen Almazbek Atambayev 1 Aralık 2011’de yemin ederek göreve başladı. Atambayev’in yemin törenine, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, Tacikistan Başbakanı Akil Akilov, Kazakistan Başbakanı Karim Masimov ile çok sayıda ülkeden ve uluslararası örgütten üst düzey temsilci katıldı.
— Türk Arşivciler Derneği ile UNESCO destekli Uluslararası Orta Asya Araştırmaları Enstitüsü işbirliğiyle hazırlanan “OSMANLI BELGELERİNDE MERKEZİ ASYA” adlı 3 ciltlik kitabın ilk 2 cildi yayınlandı. Üçüncü cildin ise önümüzdeki günlerde yayınlanması bekleniyor.
— Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Kafkas Göçleri (1828–1943) adlı kitap Kafkas Üniversitesi tarafından Yayınlandı. Kafkas Üniversitesi Fen – Edebiyat Fakültesi öğretim üyelerinden, Doç. Dr. Jülide AKYÜZ ORAT, Yrd. Doç. Dr. Nebahat ARSLAN ve Arş. Gör. Mustafa TANRIVERDİ tarafından yazılan kitap Kafkas göçlerine ışık tutacak…
— “Kazan Tatarları Arasında Milliyetçilik Akımı” adlı kitap raflardaki yerini aldı. Kitap, Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Elemanı Dr. Alper ALP’in imzasını taşıyor.
— Kısa adı TÜRKPA olan Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Meclisi, Kazakistan’ın başkenti Astana’da toplandı… Sosyal Kültürel ve İnsani İşler Daimi Komitesi’nin bu ilk toplantısına Türkiye, Kazakistan, Azerbaycan ve Kırgızistan’dan milletvekilleri katıldı. Azerbaycan Milletvekili Nizami Caferov’un “Türkiye Türkçesi ortak dil olsun” teklifi toplantıya damgasını vurdu.
— Girne’de düzenlen “5. Enerji Zirvesi”nde konuşan Enerji Bakanı Taner Yıldız, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde karada petrol ve doğalgaz için sondaj çalışmalarına başlanacağını söyledi. Bir süredir Kıbrıs adası açıklarında sismik araştırma yapan Türkiye, Magosa topraklarındaki sondaj arama çalışmalarına 2-3 ay içinde başlayacak…
— Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Mehmet Görmez, Moskova ve Tüm Rusya Ortodoks Kilisesi Patriği Kirill ve Rusya Müftüler Konseyi Başkanı Ravil Gaynuddin’le Moskova’da bir araya geldi. Buluşmada, Rusya’daki Müslümanların din eğitimi ve din hizmetleri alanındaki sorunları, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Rusya Müftüler Konseyi arasındaki ikili ilişkiler konuşuldu
— Kazakistan, bağımsızlığının 20. Yılını Ankara’da düzenlenen bir resepsiyonla kutladı. Resepsiyona TBMM Başkanı Cemil Çiçek’in yanı sıra Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, Ak Parti milletvekilleri ve siyasi parti liderleri de katıldı…
— Türkiye, Kazakistan, Azerbaycan ve Kırgızistan iş dünyasını tek çatı altında toplayacak olan Türk İş Konseyi kuruldu… Almatı’da yapılan Kuruluş anlaşmasının ardından, üye ülkelerin temsilcilerinin katılımı ile Türk İş Konseyi’nin ilk toplantısı yapıldı. Toplantıya Türkiye adına Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Dış Ekonomik İlişkiler Konseyi’nden temsilciler katıldı.
— Çeçenistan’da Rusya Devlet Duma Milletvekilliği ve Yerel Yönetim Seçimleri yarın yapılıyor… 2.600 belediye meclis üyeliği ve on belediye başkanlığı için yapılacak seçime katılacak adayların sayısı 4 bin 458… Milletvekilliği yarışında hangi adayların galip geleceği de merak konusu…
— Özbekistan’da anayasasının kabul edilişinin 19. yılı dolayısıyla Özbekistan Senatosu af ilan etti. Çok sayıda mahkûmu özgürlüğüne kavuşturacak olan af kararında, ceza indirimleri de yer alıyor. Parlamentonun üst kurulu Senato tarafından alınan af kararı, yayımlanmasından itibaren yürürlüğe girecek ve 3 ay içerisinde uygulanacak…
— İkinci Afganistan Konferansı, 11 Eylül saldırıları sonrasında Afganistan’a yönelik başlatılan operasyonun onuncu yılında, 5–6 Aralık 2011 tarihlerinde yapıldı. Almanya’nın Bonn kentinde, Afganistan’ın başkanlığında toplanan Uluslararası Afganistan Konferansı’na Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun yanı sıra 60 ülkenin dışişleri bakanı katıldı…. Konferansta, 2014 yılında yabancı askerlerin Afganistan’dan çekilmesi kararının ardından, ülkede başlayacak olan yeni siyasi süreç konuşuldu…
— Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, tarihinin üçüncü genel nüfus sayımını 4 Aralık’ta gerçekleştirdi… “2011 Genel Nüfus ve Konut Sayımı”nın ayrıntılı sonuçlarının 2-3 ay içinde açıklanması bekleniyor. 1996 yılında yapılan sayımda ülkenin nüfusu 200 bin 587, 2006 yılında yapılan sayımda ise 256 bin 644 olarak açıklanmıştı…
— Rusya’da 4 Aralık 2011 Pazar günü yapılan genel seçimler, sürpriz sonuçlarıyla şaşırttı… Geçen seçimlerde yüzde 64 oy alan, Viladimir Putin’in iktidardaki Birleşik Rusya Partisi bu kez yüzde 15’lik oy kaybı yaşadı… Putin’in kaybettiği oyların yarısını almayı başaran Komünist Parti ise sandalye sayısını 92’ye yükseltti… Vladimir Jirinovski’nin liderliğindeki Liberal Demokrat Parti, oylarını yüzde 8’den yüzde 11,66’ya yükseltirken, Adil Rusya Partisi de aldığı oylarla 64 milletvekili çıkarda… Putin’in seçmenlerce uyarıldığı bu seçimin sonuçları, Rusya’da 3 ay sonra yapılacak Başkanlık seçimleri açısından da önem taşıyor.
— Özbekistan Senatosunun genel kurul toplantısında kabul edilen anayasa değişikliğine göre, cumhurbaşkanının görev süresi 7 yıldan 5 yıla indirildi… Değişiklik, yürürlük tarihinden sonra seçilecek cumhurbaşkanı için geçerli olacak. Bu değişikliğin, demokratik reform sürecinin derinleştirilmesine yardımcı olacağı düşünülüyor….
— Çağan Irmak’ın 2005 yılında gösterime giren ve izlenme rekorları kıran Babam ve Oğlum filmi Kırgızca’ya çevrildi… Kırgız sanatçılar tarafından seslendirilen Babam ve Oğlum, Kırgızca “Atam Cana Uuulum” adıyla gösterilecek… Kırgız Dostluk ve Kültür Derneği tarafından gerçekleştirilecek film gösterimi, Türk ve Kırgız halkları arasındaki dostluğu güçlendirmek için sanatsal bir adım…
— Kazakistan’ın bağımsızlığını kazanmasının 20. yıl dönümü dolayısıyla af kanunu çıkarıldı. Kanun kapsamında, 2 bin 142’si hâlâ cezaevinde olan, 16 binden fazla suçlu affedilecek… Bu, ülkenin bağımsızlığını kazanmasından sonra ilan edilen 7. af kanunu…
— Bağımsızlığının 20. yılını türlü etkinliklerle kutlayan Kazakistan’da, kutlamalar çerçevesinde nüfus sayımı da yapıldı. Sonuçlara göre, ülke nüfusu 2011 yılının başındaki sayımdan bu yana 200 bin kişi artarak 16 milyon 638 bin kişiye ulaştı… Böylelikle Kazakistan nüfusu 1991 yılındaki nüfusuna ulaşmış oldu…
— Tacikistan Devlet Başkanı İmamali Rahman’ın dış ülkelerle temasları yoğunluk kazandı. 12 Aralık’ta Berlin’e giderek Almanya Başbakanı Angela Merkel ile görüşen Tacik Lider’in sonraki durağı ise Ukrayna oldu.… 14-16 Aralık günlerinde Kiev’de resmi temaslarda bulunan Devlet Başkanı Rahman’ın, 19-20 Aralık’ta Rusya’da olması bekleniyor…
— Türkmenistan, 12 Aralık’ta Birleşmiş Milletler kararıyla kazandığı Tarafsızlık Statüsü’nün 16. yılını çeşitli etkinliklerle kutladı… Bu etkinlikler çerçevesinde, başkent Aşkabat’ta, “Türkmenistan’ın Daimi Tarafsızlığı: Barış, Güvenlik ve Gelişme Adına İşbirliği” konulu bir konferans yapıldı… Konuşmacılar, Türkmenistan’ın tarafsızlığının, bölge istikrarı ve güvenliği açısından önemine dikkat çektiler…
— Kırım Tatar Diasporası’nın Türkiye’deki en önemli isimlerinden olan Dr. Ahmed İhsan Kırımlı 91 yaşında yaşamını yitirdi… Bakan ve milletvekili olarak parlamentoda uzun yıllar görev yapan Kırımlı, 14 Aralıkta memleketi Balıkesir’de toprağa verildi. Dr. Ahmed İhsan Kırımlı’nın, Kırım Tatarları’nın yaşamlarında silinmeyecek izleri var…
— Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat, 14-16 aralık günleri arasında 3. Türk İhraç Ürünleri Fuarı’na ev sahipliği yaptı. Türkiye Ekonomi Bakanlığı’nın desteğiyle düzenlenen fuara, 70′e yakın Türk şirketi katıldı. Fuarın, Türkmenistan ile Türkiye arasındaki çok yönlü işbirliğini daha da sağlamlaştırması umuluyor.
— Kırgızistan’da yapılan seçimde Başbakan Almazbek Atanbayev’in Cumhurbaşkanı seçilmesiyle dağılan hükümetin yerine yeni hükümet arayışları sürüyor. Kurulacak koalisyon hükümeti için partiler arası temaslar devam ederken, Kırgızistan Meclis Başkanı Ahmatbek Geldibekov’un istifasıyla ülkede Meclis Başkanı arayışı da başladı.
— Kırgızistan Meclisi’nde yapılan güven oylamasında, yeni dört partili koalisyon hükümeti güvenoyu aldı… Bir süredir geçici olarak başbakanlık görevini yürüten Ömürbek Babanov yeni hükümetin başbakanı olurken, yeni kabinedeki bakanlık sayısı da 18’den 14’e düşürüldü…
— İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, resmi temaslarda bulunmak için gittiği Erivan’da, Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan ile bir araya geldi… Pek çok konunun masaya yatırıldığı bu görüşmede, enerji ve çevrenin korunması gibi alanlarda işbirliği öngören 5 protokol imzalandı…
— Türkiye’nin vizesiz ziyaret edebileceği ülkelere bir yenisi daha eklendi… Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç, 22–23 Aralık 2011 tarihlerinde Türkiye’ye resmi ziyarette bulundu. Yapılan resmi görüşmelerde Vize Muafiyeti Anlaşması başta olmak üzere ikili ilişkilerin farklı sahalarını ilgilendiren anlaşmalar imzalandı.
— Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov’un 24 Aralık’ta yaptığı Rusya ziyaretiyle iki ülke ilişkileri güven tazeledi. Türkmen liderin Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev ve Başbakan Vladimir Putin ile bir araya geldiği görüşmelerde, iki ülke arasındaki işbirliği ilişkileri ele alındı…
— Kırım Tatar dili ve edebiyatının korunmasına büyük katkı sağlayan Yıldız dergisinin yayın hayatına başlayışının 35’inci yıldönümü, siyasetçi ve sanatçıların da aralarında olduğu geniş katılımlı bir törenle kutlandı… Yıldız, sürgünden sonra Kırım Tatar dilinde yayın yapan ilk dergi olma özelliğini taşıyor…
— Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev, Rusya’nın Kırgızistan’da bulunan askeri üs ve diğer varlıkları ile ilgili 4 yıldır ödeme yapmadığını söyledi ve özellikle de askeri üslerle ilgili borcun ödenmesini talep etti… Atambayev’in, “ABD’nin kullandığı Manas Askeri Üssü’nün sivilleşmesini istiyoruz” sözleri de yankı uyandırdı…
— Türkiye, Rus doğalgazını güney Avrupa’ya taşıyacak olan Güney Akım Projesi için inşaat izni verdi. Güney Akım doğalgaz boru hattının Türkiye’nin ekonomik sahasından geçmesine izin veren imza Rusya’da atıldı. Geçiş güzergâhındaki Ukrayna’yı devre dışı bırakacak olan proje, Nabucco doğalgaz boru hattının en büyük rakibi olarak kabul ediliyor…
— Doğu Türkistan Göçmenler Derneği “On Yıla Sığan Efsanevi Ömür: Osman Batur Han” adlı yeni bir kitap yayınladı. Doğu Türkistanlıların ölümsüz halk kahramanı Osman Batur’un hayatını anlatan kitabın yazarı, Celal Bayar Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Ömer Kul…
— 2012 yılı, özellikle Doğu Türk dillerine yönelik çalışmalarıyla tanınan Türkolog Prof. Nikolay Katanov’un doğumunun 150. ve ölümünün 90. yıldönümü… Katanov, yıl boyunca hem memleketi Hakas Cumhuriyeti’nde, hem de Türkiye ve Türk Dünyasında türlü etkinliklerle anılacak… TÜRKSOY da 2012’yi Prof. Nikolay Katanov yılı ilan etmeye hazırlanıyor…
— Osmanlı tarihine yeni bir pencere açan “Şehdi Osman Efendi’nin Rusya Sefaretnamesi (1757–1758 )” adlı kitap, Türk Tarih Kurumu tarafından basıldı… Eseri yayına hazırlayan ise Çankırı Karatekin Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Anabilim Dalı Yrd. Doç. Dr. Türkan POLATCI…
— Farklı kategorilerde verilen Avrasya Yazarlar Birliği ödülleri bu yılki sahiplerini buldu. “Türk Dünyasında Yılın Edebiyat Adamı Ödülü” Azerbaycan Yazarlar Birliği Başkanı Anar’a verildi. TRT Avaz ise, Avrasya coğrafyasında kültürel etkileşime yaptığı katkılardan dolayı, “Avrasya Yazarlar Birliği Özel Ödülü”nün sahibi oldu.