Türk Dünyasında Ayın Gündemi (Ağustos 2012)

— II. Türk Konseyi Devlet Başkanları Zirvesi” Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te yapıldı. Zirveye Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev, Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ve Azerbaycan Başbakanı Artur Rasizade katıldı. Örgütün kurumsal işleyişi, kültürel ve insani işbirliği konularının görüşüldüğü toplantı; cumhurbaşkanlarının ortak bildiriye imza atması ile son buldu.

— 20 yıldır tek parti ile yönetilen Türkmenistan’da yeni bir parti kuruldu… Ülke, Sanayiciler ve Girişimciler partisinin kuruluşuyla çok partili sisteme adım atmış oldu. Sanayiciler ve Girişimciler Partisi bundan böyle Devlet Başkanı Berdimuhamedov’un başında bulunduğu Demokrat partiyle iktidar mücadelesi yapacak…

— Rusya 17 yıl süren müzakerelerin sonunda, Dünya Ticaret Örgütü üyeliğine kabul edildi. Üyelik için son 1 yıldır yoğun çaba harcayan Rusya, Dünya Ticaret Örgütü’nün 159. üyesi oldu. Uzmanların büyük bölümü, üyeliğin Rus ekonomisine önemli katkıları olacağına dikkat çekiyor…

— Bayram dolayısıyla Batı Trakya’ya giden Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ Gümülcine seçilmiş müftüsü İbrahim Şerif’i ziyaret ettikten sonra Gümülcine’deki Türklerle bir araya geldi. Bakan Bozdağ, “Türkiye’nin azınlıklara karşı uluslararası hukuktan doğan bütün yükümlülüklerini yerine getirdiğini, Yunanistan’dan da aynı tutumu beklediklerini söyledi. Bekir Bozdağ, Batı Trakya gezisinde İskeçe seçilmiş müftüsü Ahmet Mete ve İskeçe Türk Birliği’ni de ziyaret etti.

— Kırgızistan’da sekiz ay önce kurulan hükümet, iki partinin koalisyondan çekilmesiyle düştü. Cumhuriyet Partisi lideri Ömürbek Babanov’un başkanlığında kurulan hükümette yer alan Ar Namıs Partisi ile Ata Meken Partisi koalisyondan ayrıldı…

— “II. Türk Konseyi Dışişleri Bakanları Toplantısı” Bişkek’te yapıldı.. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Avrasya’da özellikle enerji ve ulaştırma alanında, Türk cumhuriyetlerinin içinde olmadığı hiçbir denklemin kurulamayacağını” vurguladı. Davutoğlu, toplantıda kabul edilen “Türk Konseyi’nin sembolünü” de tanıttı. Bu sembol, Türkiye, Azerbaycan, Kırgızistan ve Kazakistan bayraklarından izler taşıyor…

— Saraybosna’da 6 yıldır, şehrin kurucusu “İsabey İshakoviç” adına; Bosna’daki çok kültürlülük, barış ve istikrara katkısı olanlara ödül veriliyor. Saraybosna’nın kuruluşunun 550. Yıldönümün dolayısıyla, ödülün bu yıl Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a verileceği başkente asılan büyük afişlerle duyuruldu. Başbakan Erdoğan’a ödülü 15 Eylül’de takdim edilecek…

— “16. Bağlantısızlar Hareketi Liderler Zirvesi” yarın İran’da başlıyor. 120’ye yakın ülkenin davet edildiği toplantıya, 40 ülkenin devlet ya da hükümet başkanı düzeyinde katılması bekleniyor. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-mun’un da hazır bulunacağı zirvede bölgesel ve uluslararası gündemi oluşturan konular ele alınacak.

— Kırgız Cumhuriyeti Ekonomi ve Rekabet Politikaları Bakanı Temir Sariyev, Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’ın davetlisi olarak Türkiye’yi ziyaret etti. Sariyev, Türkiye Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ tarafından kabul edildi. Konuk Bakan görüşme sırasında, “Kırgızistan’ın, enerji endüstrisi ve madencilik alanlarında altyapıyı geliştirmek için, Türk iş adamlarını beklediğini” belirtti. Sariyev daha sonra, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’i makamında ziyaret etti.

— Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Kırgızistan’a yaptığı ziyarette Kırgız lider Almazbek Atambayev ile bir araya geldi. Nazarbayev bu görüşmede, iki ülke arasındaki ilişkilerin derinleştirilmesi isteğini dile getirdi. Ziyaret kapsamında Kırgızistan ile Kazakistan arasında bir dizi anlaşmaya imza atıldı; Kazak-Kırgız Yatırım Fonu’nun kurulması için de anlaşma sağlandı.

— Tacikistan Devlet Başkanı İmamali Rahman, temaslarda bulunmak üzere Türkmenistan’a gitti. Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov, Tacik mevkidaşı Rahman’ı Oğuzhan Köşk’ünde resmi törenle karşıladı… Baş başa ve heyetler arası görüşmelerde enerji, sağlık ve turizm alanlarındaki işbirliği masaya yatırıldı. Daha sonra iki ülke arasında ticaret, bilimsel çalışmalar, kültür alanlarında işbirliği anlaşması imzalandı.

— Eserleri 150’den fazla dile çevrilen Cengiz Aytmatov’un “Dağlar Devrildiğinde Ebedi Nişanlı” adlı kitabı Uygur diline çevrilerek Doğu Türkistan okurları ile buluştu… Aytmatov’un 2007 yılında Rusça yayınladığı son eseri “Dağlar devrildiğinde Ebedi Nişanlı” adlı romanı, aynı yıl Kırgızca ve Türkçeye, bir yıl sonra da Çinceye çevrilmişti.

— Uluslararası Banknot Cemiyeti’nin düzenlediği yarışmada, Kazakistan’ın “10 Tenge”si, “2011 Yılının Banknotu” seçildi. Tedavülde olan 10 Tengelik banknotlar, Kazakistan’ın Bağımsızlığı’nın 20. yıldönümü için özel olarak basılmıştı…

— Amerika’nın; Afganistan’daki askerlerini geri çekerken, transit geçiş için Orta Asya ülkelerine yıllık 500 milyon dolar ödeyeceği öğrenildi. Amerika ve NATO’nun silah dışındaki yüklerinin taşındığı kuzey güzergâhında Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Tacikistan yer alıyor.

— Türkiye, Azerbaycan, Kırgızistan ve Kazakistan’dan temsilcilerin oluşturduğu Türk Konseyi çalışma grubu Bakü’de toplandı. Toplantıda konseye üye ülkeler arasındaki yatırımların iyileştirilmesi, ulaştırma, girişimcilik ve ekonominin çeşitlendirilmesi konuları görüşüldü…

— “Türk Konseyi Devlet Başkanları Zirvesi” öncesinde yapılan “Ekonomiden Sorumlu Bakanların 2. Toplantısı” Bakü’de yapıldı. Konsey, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye Ekonomi bakanlarının katılımıyla gerçekleştirildi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, zirve için Bakü’de bulunan Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’ı ve beraberindeki heyeti kabul etti…

— İslam İşbirliği Teşkilatı zirvesi Mekke’de toplandı. 56 ülkenin temsilcilerinin bir araya geldiği zirvenin ana gündem maddesi Suriye ve Myanmar’daki Müslümanların durumu oldu. Zirvede Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu temsil etti. Toplantı sonrasında; şiddetin baş sorumlusu olarak gösterilen Suriye hükümetinin, İslam İşbirliği Teşkilatı’nın tüm organlarındaki üyeliğinin askıya alındığı duyuruldu.

— Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov, imzaladığı af kararnamesiyle bin 327 Türkmen mahkûmun ve 44 de yabancı ülke vatandaşını Kadir Gecesi’nde özgürlüğüne kavuşturdu. Türkmenistan’da gelenekselleşen Kadir Gecesi affı ilk kez 1999 yılında dönemin devlet Başkanı Saparmurat Niyazov tarafından imzalanmıştı. Ülkede Kadir Gecesi affından yararlanan mahkûm sayısı 20 bini aşmış durumda…

— Resmi temaslarda bulunmak için Kosova’ya giden Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ, “Yunus Emre Priştine Türk Kültür Merkezi”ni ziyaret etti. Daha sonra Gilan’da, Türkiye İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı tarafından restore edilen Alaaddin Medresesi’nin açılışına katıldı. Bozdağ burada yaptığı konuşmada, Türkiye’nin şimdiye kadar olduğu gibi, bundan böyle de Kosovalıların yanında olacağını belirterek, iki ülke arasındaki dostluk ve kardeşliği vurguladı.

— “II. Dünya Türk-Turan Kurultayı” Macaristan’ın Bugaç kasabasında yapıldı. Macaristan Turan Birliği tarafından organize edilen kurultaya aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 21 ülke katıldı. Girişin ücretsiz olduğu ve Türk kavimlerinin geleneksel özelliklerinin tanıtıldığı organizasyon tam bir şölen havası içinde geçti…

— Tacikistan’daki en büyük askeri üssün Moskova yönetimi tarafından kullanımı 10 yıldan 49 yıla uzatılacak… Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı Anatoliy Antonov, bu konuda Tacikistan ile yaptıkları görüşmelerde belirgin ölçüde ilerlemenin kaydedildiğini belirtti.

— Rusya’da ilk kez İslam dünyası ve Müslüman toplumun sorunlarını dile getirecek bir televizyon kanalı Ramazan Bayramında yayına başlıyor. Şimdilik uydu üzerinden yayın yapacak kanalın devlet tarafından da desteklendiği öğrenildi.

— “Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Bakanlar Konseyi 20. Toplantısı”, 15 Ekim’de Bakü’de yapılacak. Toplantıda ulaştırma sistemi, ticaret, enerji, çevre ve tarım alanlarında görüşmelerin yapılması öngörülüyor. 16 Ekim’de ise; üye ülkelerin Cumhurbaşkanlarının katılacağı bir zirve gerçekleşecek…

— Amerika Birleşik Devletleri ve Özbekistan arasındaki üçüncü istişare toplantısı Taşkent’te yapılıyor. İki ülke arasındaki ekonomik ve ticari işbirliğinin güçlendirilmesi; ortak yatırım projelerinin artırılması konularının masaya yatırıldığı toplantı bugün sona eriyor.

— “Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Eğitim Bakanları Toplantısı” Kırgızistan’ın Çolpon Ata kentinde gerçekleşti. Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer’in de katıldığı toplantı, Kırgızistan Eğitim ve Bilim Bakanı Kanat Sadıkov’un başkanlığında, Devlet Konuk Evinde yapıldı.

— TÜRKPA, Dünyanın saygın kuruluşlarından olan ve 24 üye ülkesi bulunan “Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı”na gözlemci sıfatıyla üye oldu. Kuruluş; Asya’da barış, güvenlik ve istikrarın sağlanması alanında işbirliğinin güçlendirilmesi amacıyla faaliyet gösteriyor.

— Dünyanın farklı ülkelerinde yaşayan Azerbaycanlılar, “Yurt Dışında Yaşayan Azerbaycanlıların Topluma Entegrasyonu” forumu için Türkiye’de buluştu. 26 ülkeden 172 diaspora örgütü temsilcisinin katıldığı Forum’a, Azerbaycan’ı temsilen üst düzey yetkililer ve milletvekilleri de katıldı… Yapılan görüşmelerin ana konusu ise Azerbaycan diasporasının daha etkin çalışması için yapılması gerekenler oldu…

— 2013 yılında Türk Dünyası Kültür Başkentliğini üstlenecek olan Eskişehir’de çalışmalar sürüyor… Türk Dünyası Kültür Başkentliği’nin tanıtımı için ziyaretler gerçekleştiren Eskişehir Valisi Dr. Kadir Koçdemir, beraberindeki heyetle Kazakistan’a gitti… Görüşmelerin ardından Kazakistan’ın Karaganda şehri ile Eskişehir arasında kardeşlik protokolü imzalandı.

— Kırgızistan Müslümanları Din İşleri Başkanlığı; Kur’anı-Kerim’in Kırgızca meal ve tefsirini yayımladı. Kuran’ın bu ilk Kırgızca tefsiri, toplam 6 ciltten oluşuyor. Tefsirin kalan ciltlerinin ise yakın zamanda hazırlanıp basılması bekleniyor.

— Dursun Yıldız’ın “Orta Asya’daki Saatli Bomba – Su Sorunu” isimli kitabı Truva yayınlarından çıktı… Kitapta, bölgenin geleceğini belirlemede petrol ve doğalgazdan daha stratejik bir kaynak olan suyun önemi inceleniyor…

— Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün davetlisi olarak Türkiye’ye gelen Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov, ziyaret öncesi önemli bir karar imza attı. Türkmenistan Meclisi, Türkiye ile Türkmenistan arasındaki “hukuki ve cezai konularda adli yardımlaşma” anlaşmasını onayladı. Söz konusu anlaşma, Berdimuhamedov’un 5 ay önce gerçekleştirdiği Türkiye ziyaretinde imzalanmıştı.

— Mevlana’nın ünlü eseri Mesnevi, bu güne kadar 20 dile çevrildi… Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek, Mesnevi’nin Rusça ve Malayca dillerine de çeviri işlemlerinin devam ettiğini açıkladı. Akyürek, çeviri işlemleri biter bitmez, Mesnevi’nin Rusça ve Malayca basımının da yapılacağını belirtti.

— Irak Parlamentosu, Türkmenler için tarihi bir karar aldı… Parlamentodan geçen bu karara göre Türkmenler, ülkede Araplar ve Kürtler’den sonra üçüncü ana unsur olarak kabul edildi. Bu kararla Türkmenlerin hakları Anayasa üzerinde ülkenin diğer ana unsurları ile denk bir hale getirilebilecek. Kerkük Vakfı sözcüsü Mahir Nakip; bu raporla birlikte Türkmenlerin tüm siyasal, idari, kültürel, eğitim haklarının güvence altına alındığını vurguladı…

— Bosna Hersek Cumhurbaşkanlığı Konseyi Başkanı Bakir İzzetbegoviç, Türkiye’ye bir çalışma ziyareti gerçekleştirdi. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile iftar yemeğinde buluşan Bakir İzzetbegoviç; Başbakan RecepTayyip Erdoğan’la da bir araya geldi. Başbakan Erdoğan ile yaklaşık 40 dakika görüşen İzzetbegoviç, AK Parti Merkez Karar ve Yönetim Kurulu üyelerine verilen iftar yemeğine katıldı.

— Dünya Kırgızları Birinci Kurultayı 1–3 Ağustos 2012 tarihlerinde Kırgızistan’ın Başkenti Bişkek ve Issık Köl şehrinde yapıldı. Kurultaya Türkiye’den ve dünyanın çeşitli ülkelerinden çok sayıda Kırgız katıldı. Kırgızistan Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkanı Cantörö Satıbaldiyev, Meclis Başkan Yardımcısı Bödöş Mamırova, eski Cumhurbaşkanı Roza Otunbayeva, Dışişleri Bakanı Ruslan Kazakbayev, milletvekilleri ve sivil toplum temsilcileri de kurultaya katılanlar arasındaydı.

— Pekin yönetimi Müslümanların çoğunlukta olduğu Uygur Özerk Bölgesi’nde; devlet memurları ve öğrencilerin Ramazan’da oruç tutmasını yasakladı. Bölge yönetiminin internet sitesinde yayınlanan genelge ile Ramazan ayına özgü dini faaliyetlerin yasaklandığı bildirildi… Dünya Uygur Kongresi’nden yapılan açıklamada, bu yasağın Uygurların Çin yönetimine karşı direnişini daha da artıracağı belirtildi.

— İran’ın başkenti Tahran’da düzenlenecek “16. Bağlantısızlar Hareketi Zirvesi” nedeniyle bir dizi güvenlik önlemi alındı. Bu önlemler kapsamında, Türkiye ile İran arasındaki vize muafiyeti 27 gün süre ile askıya alınacak. 5–31 Ağustos 2012 tarihleri arasında İran’a seyahat etmek isteyenlerin, İran temsilciliklerinden vize almaları gerekecek. 31 Ağustos’tan sonra ise yine vize muafiyeti uygulamasına dönülecek.

— Irak’ın Erbil kentine 2 günlük bir ziyaret gerçekleştiren Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Türkmenlerin düzenlediği iftar yemeğine katıldı. Bakan Davutoğlu, Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani’nin de katıldığı iftar yemeği sonrasında dostluk mesajları verdi… “Kürt-Türkmen kardeşliği öylesine pekişecek ki, aramıza kimse fitne sokamayacak, fitne girmesine izin vermeyeceğiz” diyen Davutoğlu, yemeğin ardından Erbil’den ayrıldı…

— Dağıstanlı judocu Tagir Haybulayev; Rusya’ya Londra Olimpiyatlarındaki üçüncü altın madalyayı kazandırdı… Dağıstanlı sporcu Tagir Haybulayev yarı finalde Alman rakibi Dmitri Peters’i, finalde de Moğol Naidan Tuvşinbayar’ı mağlup ederek altın madalyanın sahibi oldu. Rusya’ya Londra’da üç altın madalyayı kazandıran da erkek judo takımı oldu.

— Yerli ve yabancı 12 bilim adamı ve tarihçinin araştırmalarından oluşan “Sürgün: 21 Mayıs 1864” adlı kitap yayınlandı. Kafdav Yayıncılık Başkanı Muhittin Ünal tarafından hazırlanan; Türkçe ve İngilizce yayınlanan kitapta Büyük Çerkes Sürgünü’ne dair makaleler yer alıyor…