Türk Dünyasında Ayın Gündemi (Kasım 2015)

— 2016 Türk Dünyası Kültür Başkenti Şeki Oldu

Türk Dünyası Kültür Bakanları, Merv’de biraraya geldi. Türkmenistan Kültür Bakanı Annageldi Garajayew’in ev sahipliği ve dönem koordinatörlüğünde, 26-28 Kasım 2015 tarihlerinde 2015 Türk Dünyası Kültür Başkenti Merv şehrinde gerçekleşen 33. Dönem TÜRKSOY Daimi Konsey Toplantısı’na TÜRKSOY’a üye Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkiye, Türkmenistan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Başkurdistan, Tataristan, Tıva ve Gagavuz Yeri’nin kültür bakanları ile Türk Konseyi, TÜRKPA ve Türk Akademisi yetkilileri katıldı. İpekyolu’nu takip eden her seyyahın, tüccarın, âlimin ya da dervişin uğrağı Şah-ı Can, yani ‘Şahların Gözdesi’ olarak anılan Merv şehrinde gerçekleştirilen toplantıda, katılımcı kültür bakanlarının oylaması sonucu 2016 Yılı Türk Dünyası Kültür Başkenti Azerbaycan’ın Şeki şehri olarak belirlendi.

— Türkmenistan’da Orta Asya-Japonya diyalog toplantısı Yapıldı

Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’ta “Orta Asya- Japonya” diyalog grubu toplantısı yapıldı. Türkmenistan Dışişleri Bakanlığı’nda dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde gerçekleştirilen toplantıya yapılan toplantıya Japonya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan, Türkmenistan heyetleri katıldı. Türkmenistan, “Orta Asya- Japonya” Diyalog grubunun 2015-2016 dönemi başkanlığını yürütüyor. Toplantıda Türkmenistan, Avrasya ülkeleri taşımacılık ve lojistik altyapısının geliştirilmesini teklif etti. Bu projelerin gerçekleşmesinin Avrupa’ya ulaşmak için alternatif yol arayan Japonya için yararlı olacağı bildirildi. Türkmenistan’ın bu önerisi katılımcılar tarafından da desteklendi. Projelerin uygulanmasında Japon teknolojisinin kullanımının önemli olduğu belirtildi. “Orta Asya- Japonya” Diyalog grubunun toplantısında bölgesel güvenlik ve sürdürülebilir kalkınma, ticaret ve yatırım promosyonu, doğal afetlerin önlenmesi gibi alanlarda işbirliğinin genişletilmesinin önemi vurgulandı.

— Çin Doğu Türkistan’da 28 kişiyi öldürdü

Çin işgal güçleri Uygur Özerk Bölgesi’nde saldırgan oldukları iddiasıyla 28 kişiyi öldürdü. Eylül ayında Aksu kentindeki bir madende 16 kişinin öldürülmesinin ardından bölgede operasyon düzenleyen güvenlik güçlerinin saldırgan olduğu ileri sürülen 28 kişiyi öldürdüğü, bir kişiyi de gözaltına aldığı duyuruldu. Öldürülen kişilerin kimlikleri hakkında bilgi verilmedi. Çin’de geçen yılın başında yürürlüğe giren terörle mücadele yasası kapsamında bölgede geniş güvenlik önlemleri alınıyor. Uluslararası gözlemci kuruluş ve yabancı gazetecilerin, bölgede “güvenlik gerekçeleri” nedeniyle bağımsız olarak çalışmalarına izin verilmezken, yaşanan olaylar resmi medya üzerinden kamuoyuna duyuruluyor ve ayrıntılı bilgi verilmiyor. Dünya Uygur Kongresi sözcüsü olaya tepki göstererek “Paris saldırıları, yasal korumaya sahip olmayan silahsız Uygurlara karşı alev silahı kullanma konusunda Çin’e siyasi bahane sundu” dedi.

— Kırım Elektriksiz Kaldı

Ukrayna’nın güneyindeki Herson bölgesinde meydana gelen patlamalar nedeniyle elektrik hatları kullanılamaz duruma geldi. Olay sonucunda Kırım’da yaşayan 2 milyon kişi elektriksiz kaldı. Elektrik iletim hatlarındaki arızanın giderilmesi için Ukrayna elektrik idaresi yetkilileri çalışma başlattı. Kesinti sebebiyle yarımadada su temini, kanalizasyon ve ısıtma sistemlerinde arızalar yaşanıyor. Akaryakıt istasyonları ve ATM’lerde de uzun kuyruklar oluştu. Elektrik İdaresi yetkilileri tamir ekiplerinin ilk iki hat üzerinde çalışmalara başladığını, bir gün içerisinde dört hattan bir tanesinin tamamlanarak Ukrayna’nın güneyine elektrik sevkiyatının devam edeceğini, diğer hatlarla ilgili tespit çalışmalarının da sürdüğünü bildirdi. Kırım Tatar Milli Meclisi Onursal Başkanı ve Ukrayna Milletvekili Mustafa Cemil Kırımoğlu, ancak Rusya’nın Kırım’daki siyasi tutukluları serbest bırakması halinde bölgeye yeniden elektrik verileceğini açıkladı. Kırımoğlu Kırım’a yeniden elektrik verilmesi için bazı şartlar öne sürdü. Bunların arasında siyasi tutukluların serbest bırakılması ve Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı Rafet Çubarov’un bölgeye girişine izin verilmesi var. Ayrıca Kırım’da uluslararası bağımsız insan hakları örgütlerinin faaliyetine izin verilmesi isteniyor. Kırımoğlu, Rusya’nın bu şartları yerine getirmemesi halinde yarımadaya elektriğin verilmeyeceğini söyledi.

— Putin’den İran’a Sürpriz Ziyaret

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 8 yıl aradan sonra ilk kez İran’ı ziyaret etti. Gaz İhracatçısı Ülkeler Forumu 3. Liderler Toplantısı için Tahran’a giden Putin, İran cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve ülkenin dini lideri Ayetullah Ali Hamaney ile görüştü. Putin, İran’a uyguladıkları nükleer işbirliği ambargosunu da kaldırdıklarını açıkladı. Bu kararla birlikte Rus firmaları, İran’ın nükleer reaktörlerindeki santrifüjlerin modernizasyonunda yardımcı olabilecek. Kalabalık bir heyetle Hamaney’i ziyarete giden Putin, Hamaney’e bir de Kur’an-ı Kerim hediye etti. Putin’in ziyareti sürerken S-300 füze sistemlerinin İran’a teslim edilme sürecinin başladığı da duyuruldu. Bu hamlenin Batı’nın ciddi tepkisini çekmesi bekleniyor. Rusya ve İran, 2007 yılında S-300 hava savunma sistemi satışı konusunda anlaşmış, ABD ve İsrail imzalanan anlaşmaya sert tepki göstermişti. Rusya, 2010’da Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin İran’a yönelik silah ambargosu kararı almasının ardından S-300 anlaşmasını tek taraflı askıya aldığını açıklamıştı. İran, Rusya’nın kararını uluslararası tahkim mahkemesine taşıyarak 4 milyar dolarlık dava açmıştı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Nisan 2015’te imzaladığı kararnameyle S-300 uzun menzilli hava savunma sistemlerinin İran’a teslimatına yönelik yasağın kaldırıldığı bildirilmişti. Uçaklara ve balistik füzelere karşı etkili olan uzun menzilli S-300 hava savunma füzeleri, eski Rus teknolojisi ile üretilmesine rağmen halen dünyanın etkili hava savunma sistemlerinden biri olarak nitelendiriliyor.

— Türkiye ile Rusya Arasında Gerginlik

Türkiye-Rusya arasında, Rus jetinin Türk hava sahasını ihlal ettiği için düşürülmesiyle başlayan gerginlik sürüyor. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, yaptığı basın açıklamasında Rus uçağının düşürülmesinin önceden planlanmış bir saldırı olduğuna inandıklarını söyledi. Lavrov, “Bu saldırının kasıtlı olmadığına yönelik çok ciddi şüphelerimiz var. Bize göre provokasyon gibi görünüyor. Türkiye ile savaşma gibi bir niyetimiz yok. Türk milletine karşı tavrımızda bir değişiklik olmadı. Bizim Türk yönetiminin attığı adımlarla ilgili sorularımız var” dedi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise “Hiç kimse bizden sınır güvenliğimizin sürekli ihlal edilmesine, egemenlik haklarımızın yok sayılmasına sessiz ve tepkisiz kalmamızı beklememelidir.” ifadelerini kullandı. Erdoğan ayrıca şunları söyledi: “Türkiye gerilimin, krizin ve husumetin safında değildir. Her zaman barışın, diyaloğun ve diplomasinin tarafında yer almıştır. Bundan sonra biz bu tavrımızı koruyacağız.” Cumhurbaşkanı sözlerine, “Bu hadiseyi tırmandırmak gibi bir düşüncemiz kesinlikle bulunmamaktadır. Sadece kendi güvenliğimizi ve kardeşlerimizin hukukunu savunuyoruz.” diyerek devam etti. Öte yandan, Rusya Suriye’nin Lazkiye kentindeki hava üssüne S-400 hava savunma sistemi konuşlandırılacağını duyurdu.

— Ermenistan Referanduma Gidiyor

Ermenistan’da 6 Aralık’ta halk oylaması yapılacak. Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, Cumhurbaşkanını ülke meclisinin seçmesini öngören düzenleme için Anayasa reformu taslağını 13 Mart’ta onaylamıştı. Taslağa göre, ülkeyi yönetecek Cumhurbaşkanı meclis tarafından yedi yıllık süreyle seçilecek. Bir kişi sadece bir defa cumhurbaşkanı olabilecek. Ülkedeki muhaliflerin oluşturduğu “Hayır” cephesi Ermeni vatandaşlarını Anayasa değişikliği ile ilgili yapılacak referanduma aktif olarak katılmaya ve protestolarını “hayır” oyu vererek göstermeye çağırdı. “Hayır” cephesi lideri Levon Zurabyan muhaliflerin bu oylamada 500 bin oy toplaması halinde referandumun başarısız olacağı görüşünde. Ermeni muhaliflere göre, mevcut hükümet kendini kalıcı kılmak için halk oylamasına gidiyor. Anayasa değişikliği için yapılacak halk oylamasına 1,1 milyon seçmen katılacak.

— Navaz Şerif Özbekistan’da

Pakistan Başbakanı Muhammed Navaz Şerif, 20 yıl sonra yeniden Özbekistan’da… Resmi bir ziyaret amacıyla Özbekistan’a giden Şerif, Devlet Başkanı İslam Kerimov tarafından kabul edildi. Şerif ve Kerimov, görüşmede iki ülke arasındaki ilişkiler ile Afganistan’daki durum ve bölgesel meseleleri ele aldı. Afganistan’da güvenlik ve istikrarın sağlanmasının, tüm bölge ülkeleri ve halklarının menfaatine olduğunu dile getiren Kerimov açıklamasında, “35 yıldan bu yana savaşın devam ettiği Afganistan’da barış ve istikrar sağlanırsa bu hem yakın hem de uzak çevresini olumlu etkileyecektir” ifadesini kullandı. İslam Kerimov, Temmuz ayında Rusya’da düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü ülkeleri devlet başkanları zirvesinde, Pakistan ve Hindistan’ın örgüte üyeliklerine ilişkin prosedür sürecinin başlatılmasını önemsediklerini belirtti. Pakistan Başbakanı Şerif de Çin ve Pakistan arasında ulaşım koridorunun hayata geçirilmesinin, bölgedeki işbirliğinin geliştirilmesine hizmet edeceğini kaydetti. Şerif, Özbekistan’ın demiryoluyla bağlandığı Afganistan’a, ülkesinin de demiryolu ağı kurmayı amaçladığını, bunun hayata geçirilmesi durumunda denize kıyısı olmayan Orta Asya ülkelerinin, Pakistan limanlarını kullanma imkanına sahip olacağını belirtti.

— KKTC’nin 32. kuruluş yıl dönümü kutlandı

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 32’nci kuruluş yıldönümü kutlandı. Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, yıl dönümü dolayısıyla tebrikleri kabul etti. Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda düzenlenen kabule, Cumhurbaşkanı Genel Sekreteri Fahri Kasırga, Başbakan Yardımcısı Tuğrul Türkeş, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkan Vekili Naci Bostancı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Meclis Başkanı Sibel Siber, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başbakanı Ömer Kalyoncu, Türkiye’nin Lefkoşa Büyükelçisi Derya Kanbay, bakanlar, milletvekilleri, kurum kuruluş dernek yetkilileri ve vatandaşlar katıldı. Tören daha sonra Lefkoşa Atatürk Anıtı önünde devam etti. Cumhurbaşkanı Akıncı, Anıt Özel Defteri’ne şunları yazdı: “Türkiye Cumhuriyeti ile dayanışma içerisinde, halkımıza daha güzel bir gelecek kurmanın mücadelesini veriyoruz. Bir yandan Kıbrıs sorununa çözüm bularak, hak ettiğimiz uluslararası toplum içinde saygın bir yer etme uğraşını sürdürürken, öte yandan da KKTC’yi ekonomisi ve demokrasisi ile güçlü bir yapıya kavuşturmaya çalışıyoruz”. Başbakan Ahmet Davutoğlu da, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’ya gönderdiği mesajda, “Hükümetimiz, Kıbrıs Türk halkının daha mutlu ve müreffeh yarınlara ulaşmasına yönelik adımları kuvvetle desteklemeye devam edecektir. KKTC’nin istikrar içinde kalkınması anavatan olarak ülkemizin başlıca önceliğidir” ifadelerine yer verdi.

— G20 Liderler Zirvesi Antalya’da Yapıldı

Türkiye’nin ev sahipliğinde Antalya’da düzenlenen G20 Liderler Zirvesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konuk heyet başkanlarını karşılamasıyla başladı. Karşılamanın ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan ve aralarında ABD Başkanı Barack Obama, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev, Suudi Arabistan Kralı Salman Bin Abdulaziz Al Suud, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Almanya Başbakanı Angela Merkel, Japonya Başbakanı Şinzo Abe, BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun’un da bulunduğu konuk heyet başkanları, G20 Liderler Zirvesi aile fotoğrafı için hazırlanan platformda, kendilerine ayrılan yerlere geçti. Fotoğraf çekiminin ardından “Kalkınma ve İklim Değişikliği” başlıklı çalışma yemeğine geçildi. G20 Antalya Zirvesi’nin sonuçları Liderler Bildirgesi ile kamuoyuna duyuruldu. Bildirgede, G20 Liderleri’nin, insanların refahını artırmak için güçlü, sürdürülebilir ve dengeli büyümeyi elde etmeye yönelik ilave ortak eylemleri belirlemek üzere 15-16 Kasım’da Antalya’da bir araya geldiği ifade edildi. Bildirgede, şunlar kaydedildi: Göç ve mülteci akımlarına yönelik uzun vadeli hazırlık ve bu akımların yönetimi için kapasitenin güçlendirilmesini teminen diğer ülkelerle beraber çalışacağız. Tüm ülkeleri, ulusal imkanları çerçevesinde, bu krizden etkilenen ülkelere yardım etme yeteneklerini artırabilmelerini teminen ilgili uluslararası kuruluşlara yapmakta oldukları katkılarını arttırmaya davet ediyoruz. Keza özel sektör ve şahısları da bu uluslararası çabalara iştirak etmeleri yönünde teşvik ediyoruz. Büyümenin güçlü ve kapsayıcı olması konusunda son derece kararlı olunduğu vurgulanan bildirgede, “Daha fazla, daha kaliteli istihdam oluşturacağız” ifadesi yer aldı.

— Türkiye ile Çin 7 anlaşma imzaladı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping başkanlığındaki heyetler arası görüşmenin ardından Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti arasında 7 anlaşma imzaladı. İki ülke arasındaki ilişkileri geliştirmeyi hedefleyen anlaşma ve mutabakat muhtıraları ekonomi, ulaştırma, e- ticaret ve tarım alanlarını kapsıyor.

— Türkmenistan’dan Çin’e boru hattı

Türkmenistan Devlet Başkanı Berdimuhamedov Çin’e gitti. Ziyaretin amacı Türkmenistan ve Çin arasındaki gaz projesinin inşaası. Özbekistan, Kırgızistan, Kazakistan ve Tacikistan hudutlarından geçecek olan Türkmenistan- Çin gaz projesinin üç boru hattından oluşacağı bildirildi. Türkmen devlet medyası gaz boru hatları inşasını “21. yüzyılın en büyük projesi” olarak duyurdu. Çin şu anda Türkmenistan doğalgazını ithal eden en büyük alıcı konumunda. Cumhurbaşkanı Berdimuhammedov geçen hafta da Türkmenistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan arasında inşa edilecek TAPI doğalgaz boru hattı inşaatını başlatma emrini vermişti.

— Kırgızistan’da 1916 olayları için ‘soykırım’ teklifi

1916 baskını yine gündemde. Kırgızistan’da 1916 yılında yapılan Rus baskınının Kırgız soykırımı olarak kabul edilmesi için teklif sunuldu. Çarlık Rusyası’nın Batı Türkistan halkına karşı yaptığı silahlı baskını araştıran sivil komisyon tarafından Bişkek’te düzenlenen konferansın katılımcıları bu olayların Kırgız halkına karşı imha veya soykırım olarak nitelendirilmesi gerektiğini belirtti. Konferansa bilim adamları, tarihçiler ve cumhurbaşkanlığı kararıyla oluşturulan araştırma grubunun üyeleri katıldı. Bu sivil oluşumun temsilcisi Mametyunus Abulov konu ile ilgili olarak şu ifadeleri kullandı: “Bu trajik olaylarda Çarlık Rusyası halkımızı korkutmaya çalıştı, ama bunu başaramadılar. Sonra insanlarımıza işkence yaptılar ve halkımızı tam anlamıyla yok ettiler. Biz bu olaylar hakkında doğruları konuşmalıyız. Bu konuda tarihçilere çok da güvenmiyoruz. Hükümetimiz bu trajedinin 100’üncü yıldönümünü Rusya’nın olumsuz tepkisinden korkarak, resmi düzeyde yapmayı düşünmektedir. Ama biz ne zamana kadar korku içinde yaşayacağız? Halkımıza karşı yapılan imha girişimini açıkça haykırmalıyız”. 1916 yılında Rus ordusundan kaçan Çuy, Issık-Göl ve Narın bölgelerinde yaşayan halk komşu Çin’e sığınmaya çalışmış ve bir kısmı yollarda ölmüştü. Tarihçilere göre, bu olaylar esnasında bu bölgelerin nüfusu yüzde 40 oranında azaldı. Sovyet döneminde Kırgız katliamı konusu hakkında konuşmak yasaklanmış ve tüm tarihi bilgiler arşivlerde gizlenmişti.

— Tacik lider Pakistan’dan 8 anlaşma ile döndü

Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Pakistan’a resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Tacikistan Cumhurbaşkanı İslamabat’ta Pakistan Başbakanı Navaz Şerif ve Cumhurbaşkanı Memnun Hüseyin ile bir araya gelerek bir dizi anlaşmaya imza attı. Rahman ile Şerif, enerji, endüstri, dışişleri, öğrenim başlıkları altında 8 protokol imza attı. Liderler, Tacikistan ile Kırgızistan’ın yaz döneminde oluşan enerji fazlasını ihraç etmeye olanak sağlayan CASA 1000 projesinin hızlandırılması ile ilgili mutabık kaldı. Tacikistan’dan Pakistan’ın Lahor, Karaçi, Faisalabad şehirlerine direk uçak seferlerinin başlatılması ile ilgili görüşmelerde bulunuldu.

— ABD Dışişleri Bakanı Kerry Orta Asya Turunu Tamamladı

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry göreve getirilmesinin ardından ilk kez Orta Asya turuna çıktı. Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan’ı ziyaret eden Kerry’nin ilk durağı Kazakistan oldu. Kazakistan’da Afganistan ve Suriye hakkında görüş alışverişinde bulunan Kerry Cumhurbaşkanı Nazarbayev ve Dışişleri Bakanı Yerlan İdrisov ile görüşmeler yaptı. Kerry ve İdrisov bu yıl dördüncüsü yapılacak olan Kazakistan-ABD Stratejik Diyalog toplantısında, bölgesel ve ikili ilişkilerin yanında Afganistan, Suriye ve IŞİD ile mücadele yöntemleri hakkında görüş alışverişinde bulundu.Kerry’nin Orta Asya turu, enerji zengini Afganistan’da artan Rusya varlığı ve IŞİD tehlikesine karşı, ABD güçlerinin bölgedeki görevlerine Washington’un devam kararlılığını vurgulaması yönünden önemli bulunuyor. Kazakistan’ın bölgede kilit rol oynayabilecek liderlik kapasitesine sahip bir ülke olduğu ancak diğer Orta Asya ülkeleri gibi Kazakistan’ın da Rusya ile çatışmaya sebep olacak bir duruş sergilemek ve Rusya ile muhalif konumuna düşmek istemediği belirtildi. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin, Orta Asya turu çerçevesindeki bir başka durağı ise Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’di. Kerry burada ABD Büyükelçiliğinin yeni binasının açılış törenine katıldı. Kerry, törende yaptığı konuşmada, “ABD, bağımsızlığını ilan ettikten sonra Kırgızistan’a aralıksız destek verdi ve ileride de vermeye devam edecek” dedi.

Daha sonra Özbekistan’a giden ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Semerkant’ta düzenlenen Orta Asya dışişleri bakanları ile “C5+1” toplantısına katıldı. Özbekistan Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Kırgızistan ile ABD arasında Ortaklık ve İşbirliği’ne İlişkin Ortak Deklarasyon imzaladıkları belirtildi. Bu arada ABD Dışişleri Bakanı Kerry, Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov ile ikili görüşme yaptı.

ABD Dışişleri Bakanı Kerry, Orta Asya turu kapsamında ziyaret ettiği Tacikistan’da da Devlet Başkanı İmamali Rahman tarafından kabul edildi. Görüşmenin ana gündem maddesi Afganistan’daki gelişmeler oldu. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Tacikistan’ın elektrik üretimindeki sorununun çözümü için çalışacaklarını kaydetti. Kerry, “Beş yıl içinde gerçekleştireceğimiz projeyle hem Tacikistan’ın enerji talebi karşılanacak hem de Afganistan’a enerji ihraç edilebilecek” dedi. Kerry, Afganistan’a komşu olması nedeniyle Tacikistan’la ilişkilerin Washington yönetimi için özel anlam taşıdığını vurguladı.

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin Türkmenistan ziyaretinde ise siyasi ve dini gerekçelerle mahkum edilen tutuklularla ilgili konuyu gündeme getirdiği ve serbest bırakılmalarını istediği bildirildi. Görüşmeye katılan üst düzey bir ABD’li yetkili “Dışişleri bakanımız Türkmenistan’da dini sebeplerle tutuklanan 87 mahkumun serbest bırakılması konusunda işbirliği teklif etti” dedi. Türkmenistan Cumhurbaşkanı Berdimuhamedov’un ise buna cevaben konunun teknik sorun olduğunu ve uzmanlar arasında tartışılması gerektiğini söylediği kaydedildi. Kerry ve Berdimuhamedov bölgedeki barış ve güvenlik konularını da ele aldı.

— Kırgızistan’da Koalisyon Hükümeti Güvenoyu Aldı

Kırgızistan’da Temir Sariyev başkanlığında kurulan dört partili koalisyon hükümeti güvenoyu aldı. Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev tarafından hükümeti kurmakla görevlendirilen Sosyal Demokrat Parti ile koalisyon kuran Kalkınma ve İlerleme Partisi, Kırgızistan Partisi ve Sosyalist Ata Meken Partisi’nin başbakanlık için aday gösterdiği Temir Sariyev, Meclis Genel Kurulu’nda milletvekillerinin sorularını yanıtladı. Partiler, “İstikrar, Güven ve Yeni Fırsatlar” başlıklı hükümet programı üzerinde uzlaştı. Oturumda yapılan oylamada bakanlar kurulu ve hükümet programı ayrı ayrı oylandı. Sariyev hükümeti, 120 sandalyeli mecliste oy birliğiyle güvenoyu aldı. Meclisten onay alan yeni hükümetin yapısında birtakım değişiklikler yapılarak Savunma, İş, Göç ve Gençlik ile Enerji ve Sanayi bakanlıklarının yanı sıra iki başbakan yardımcılığı kaldırıldı. Başbakan Temir Sariyev, genel kuruldaki teşekkür konuşmasında, başbakanlığı sırasında hükümetin şeffaflığının garantörü olacağını kaydetti.

— Nazarbayev Fransa ve İngiltere’yi Ziyaret Etti

Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev Fransa ve İngiltere’ye ziyaretler gerçekleştirdi. Fransa ziyareti sırasında 5 Milyar dolarlık yatırım anlaşmaları imzalayan Kazak lider Fransa’nın en büyük şirketlerinin yöneticileriyle bir araya geldi. Hafta başında Londra’da İngiltere Başbakanı David Cameron ile de bir araya gelen Nazarbayev, İngiltere ile çeşitli yatırım anlaşmaları imzaladı. İki ülke arasında kamu hizmetleri ve yolsuzlukla mücadele konusunda 15 milyon dolarlık mutabakat zaptı imzalandı. İngiltere eski Başbakanı Tony Blair’in Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ve Kazak hükümetine danışmanlık yapmasının Kazakistan’ın ilerlemesinde önemli olduğu ifade edildi. Dünya petrol fiyatlarında istikrarsızlık devam ederken, Kazakistan “siyah altına” dayalı ekonomisinde çeşitli projeleri ortaya koymaya çalışıyor.

— Türkmenistan TAPI Projesini Başlatıyor

Türkmenistan gazını Afganistan, Pakistan ve Hindistan’a ulaştıracak boru hattının inşasına Aralık ayında başlanacak. Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbanguli Berdimuhammedov’un, “Turkmengaz” ve “Turkmengazneftstroy” şirketlerine uluslararası doğalgaz boru hattının Türkmenistan sınırlarındaki kısmının inşasına Aralık ayında başlaması için talimat verdiği belirtildi. Tahminlere göre bin 800 kilometre uzunluğundaki Türkmenistan-Afganistan-Pakistan-Hindistan kısa adıyla TAPİ doğalgaz boru hattı inşaatı için 10 milyar dolardan fazla para harcanacak. Senede 33 milyar metreküp doğalgaz akışı sağlayacak boru hattının 2018 yılı sonuna kadar tamamlanması bekleniyor.

— Kırgızistan’ın Borç Yükü Artıyor

Kırgızistan’ın borç yükü artıyor. Ülkenin dış borcu 3 milyar 400 milyon Amerikan Dolarına ulaştı. Kırgızistan Maliye Bakanlığından yapılan açıklamada, 30 Eylül itibariyle ülkenin iç ve dış borçlarının toplamının 3 milyar 634 milyon 912 bin Amerikan Doları olarak gerçekleştiği bildirildi. Borçların 220 milyon Dolarını iç borçlar oluştururken, dış borç toplamı da 3 milyar 415 milyon Dolar oldu. Bakanlığın verilerine göre, Kırgızistan’ın borçlanmasında ilk sırada 1 milyar 113 milyon Amerikan Doları ile Çin var. İkinci sırada ise 652 milyon dolar ile Uluslararası Kalkınma Fonu yer alıyor. Asya Kalkınma Bankası ve Japon Kalkınma Ajansı da, Kırgızistan’ın borçlu olduğu uluslararası kuruluşlar arasında.

— UNESCO’dan Ahmet Yesevi ve Fuad Köprülü Yılı

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı UNESCO, 2016-2017 sezonunu Ahmet Yesevi ve Fuad Köprülü yılı ilan edecek. UNESCO Türk Milli Komisyonu tarafından sunulan ve örgütün idari işler, bütçe, insan kaynakları ve dış ilişkiler komisyonunda kabul edilen öneriye göre Ahmet Yesevi’nin ölümünün 850. yıl dönümü ve Fuad Köprülü’nün ölümünün 50. yıl dönümü dünya çapında anılacak. UNESCO Ahmet Yesevi’nin anılması kapsamında özel bir logo oluşturacak. Konuya ilişkin kararın 18 Kasım’da resmen ilan edilmesi bekleniyor.