Türk Dünyasında Ayın Gündemi (Eylül 2012)

— Gürcistan Parlamento seçimleri 1 Ekim Pazartesi günü yapılacak… 17 partinin katılacağı seçimdeki asıl rekabetin Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili ile milyarder işadamı Bidzina İvanişvili’nin partileri arasında geçmesi bekleniyor. Mikhail Saakaşvili seçim çalışmalarına kabine değişikliği ile başlarken, muhalefetteki İvanishvili ise “Rusya yanlısı, Türkiye karşıtı” bir seçim politikası izliyor.

— Kazakistan’da 2007 yılından bu yana başbakanlık görevinde bulunan Karim Masimov’un istifa etti… Kazakistan Parlamentosu tarafından başbakanlığa atanan Serik Ahmetov tarafından kurulan yeni kabine açıklandı. Cumhurbaşkanı Nazarbayev’in de onayladığı yeni kabinede; istifa eden Masivov hariç herkes koltuğunu koruyor… Masivov’un yeni görevi ise Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği…

— Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya-Kazakistan arasındaki “9. Bölgesel İşbirliği Forumu” için Kazakistan’daydı… Putin, Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev ile bir araya geldi… İki liderin görüşmesinde sınır güvenliği, bilim, kültür ve ticaret başta olmak üzere 13 farklı alanda işbirliği anlaşması imzalandı.

— Saraybosna’da açılan Türk Ürünleri Fuarı Bosna Hersekli ve Türk işadamlarından yoğun ilgi gördü… İstanbul Ticaret Odası tarafından bu yıl 5’incisi düzenlenen fuara, Türkiye’den 107 firma katıldı… Türk katılımcılar, Bosna Hersek’te ürünlerini tanıtma ve yerli şirketlerle işbirliği yapma fırsatı buldu.

— Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, temaslarda bulunmak üzere Bosna Hersek’teydi… Ziyaretinde, Bosna Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Bakir İzzetbegoviç, konseyin Hırvat üyesi Jelyko Komşiç ve konseyin Sırp üyesi Neboyşa Radmanoviç ile görüştü. Erdoğan, İzzetbegoviç ile görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada Bosna Hersekliler’e “bölünmeyin, bir olun, iri olun, diri olun” mesajını verdi. Erdoğan; Bosna Hersek Başbakanı Vjeskoslav Bevanda ile de görüşerek ortak basın toplantısı düzenledi.

— Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, “Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi Toplantısı” için Azerbaycan’a gitti… Erdoğan Kebele’de Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile bir araya gelerek yaklaşık bir saat baş başa görüşme yaptı. Başbakan’a 6 bakanın da eşlik ettiği bu ziyarette, iki ülke arasında enerji, ulaştırma, ticaret ve medya alanlarını kapsayan işbirliği anlaşmaları imzalandı…

— Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan ziyaretinin ardından Ukrayna’nın başkenti Kiev’e geçti. Buradaki temasları kapsamında, Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç ile eşbaşkanlık edeceği Türkiye-Ukrayna Yüksek Düzeyli Stratejik Konseyi’nin ikinci toplantısına katıldı. Daha sonra “Avrupa Stratejisi 9’uncu Yalta Yıllık Toplantısı”na katılan Erdoğan; dünya gündemine oturan İslam karşıtı filme değindi…

— Bişkek’e resmi ziyarette bulunan Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev tarafından resmi törenle karşılandı.  İki liderin görüşmesinden sonra Kırgızistan ile Rusya arasında ekonomi, ticaret, kültür, enerji ve diğer alanlarda anlaşmalar imzalandı… Askeri alanda imzalanan anlaşmaya göre Kırgızistan’ı, herhangi bir dış saldırı durumunda Rusya savunacak. Bişkek’e 25 kilometre uzaklıkta bulunan Rus askeri hava üssü ise 2032 yılına kadar Kırgızistan topraklarında kalacak.

— Dünyaca ünlü Kırgız yazar Cengiz Aytmatov’un el yazısı ile kaleme aldığı yayınlanmamış bir eseri bulundu. Ailesi tarafından Aytmatov’un eşyaları arasında bulunan bu roman “Yer ve Flüt” adını taşıyor. Yazarın milletvekili kızı Şirin Aytmatova, Bişkek şehrinden geçen Büyük Çüy Kanalı’nın inşasını konu edinen romanın 2013 yılında yayınlanacağını açıkladı…

— Kırgızistan’da yeni Başbakan Cantörö Satıbaldiyev başbakanlığındaki koalisyon hükümeti resmen göreve başladı. 120 sandalyeli mecliste 111 oyla güven oyu alan hükümet, ilgili kararın Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev tarafından imzalanmasıyla resmileşti. Ömürbek Babanov başbakanlığındaki dört partili koalisyon hükümeti, koalisyon ortağı Ata Meken ve Ar Namus’un çekilmesiyle 24 Ağustos’ta dağılmıştı. Sosyal Demokrat Partisi (SDP), Ata Meken (Ata Vatan) ve Ar Namıs partileri tarafından Satıbaldiyev başbakanlığında oluşturulan yeni hükümette muhalif Respublika (Cumhuriyet) ve Ata Curt (Ata Yurt) partilerine de birer bakanlık verilmesi dikkat çekti.

— Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Cemil Çiçek, Türkmenistan Meclis Başkanı Akça Nurberdiyeva ve beraberindeki parlamento heyetini ağırladı… İki ülke parlamentoları arasında işbirliği protokolü imzalandı… Cemil Çiçek görüşme sırasında, Türkiye ve Türkmenistan’ın “Kemik kardeşlerin parlamentoları” olarak yakın işbirliğine girmesi gerektiğini vurguladı…

— “16. Bağlantısızlar Zirvesi” 120’den fazla ülkenin katılımıyla İran’ın başkenti Tahran’da yapıldı. Zirve, açıklanan ortak bildiri ile sona erdi. Bildiride, uluslararası sorunların dostluk, özgürlük ve adalet temeline bağlı kalınarak çözülebileceği vurgulandı. Azerbaycan ve Fiji Bağlantısızlar Hareketi’nin yeni üyeleri olarak kabul edilirken, bir sonraki zirvenin,  2015 yılında Venezuela’da yapılması kararlaştırıldı.

— Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, “2. Çin Avrasya Fuarı”na katılmak için Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin başkenti Urumçi’deydi… Ali Babacan, fuarın açılışında yaptığı konuşmada, “Bu fuarı, Çin’in bölgesel ticari ilişkilerini geliştirme konusundaki samimi arzusunun ve kararlılığının somut bir göstergesi olarak görüyoruz” dedi. Uygur Özerk Bölgesi ve Urumçi’de gördüğü ekonomik canlılığın kendisini heyecanlandırdığını belirten Babacan, iki ülke arasındaki derinleşen ilişkilere de değindi… Başbakan Yardımcısı bu ziyaretinde, Çin Başbakanı Vın Ciabao ile de görüştü.

— Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerin enerji yapılanması konusunda, Türkmenistan’ın katkılarını değerlendirmek amacıyla Türkmenistan’daydı… Bakan’ın Akşabat temaslarında Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi de ele alındı. Bakan Yıldız, Türkiye ile Azerbaycan’ın yapımını planladığı bu proje ile transit ticareti kolaylaştıracak bir yapı kurguladıklarını ve bu kapsamda Türkmen gazına talip olduklarını belirtti…

— Türkiye’yi ziyaret eden Kosova Sanayi ve Ticaret Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Mimoza Kusari Lila, Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan ile bir araya geldi. Bakanlık binasında yapılan görüşmede 17–18 Eylül 2012 tarihinde Türkiye ile Kosova arasında imzalanacak Serbest Ticaret Antlaşması’nın hedefleri ve ayrıntıları konuşuldu. Konuk Bakan “Türkiye ile ticari ilişkilerimiz biraz zayıf. Umuyorum ki bu antlaşma ile hem Türkiye hem de diğer ülkelerle ekonomik açıdan önemli gelişmeler olacaktır” diye konuştu.

— Kırgızistan’da toplanan  “Türk Konseyi 2. Zirvesi”nde Türkiye’den Çin’e transit demiryolu inşa edilmesi kararlaştırıldı. Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev; Türkiye-Azerbaycan-Hazar Denizi- Kazakistan-Kırgızistan-Çin demiryolu projesi için protokol imzalandığını belirtti. Kazak lider, sonuna kadar bu projenin arkasında olacaklarını ifade etti.

— ”Türkiye’de Çin Kültür Yılı” kapsamında, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Çin Din İşleri İdaresi işbirliğiyle  ”Çin’de İslam Kültür ve Sanat Eserleri Sergisi’ düzenlendi. İstanbul’daki sergide,  Çin’den getirilen, 208 santimetre uzunluğundaki “Dünyanın en uzun Kuran’ı” büyük ilgi gördü. İlk defa Çin dışına çıkarılmasına izin verilen 15. yüzyıla ait el yazması Kur’an’lar ve yeşim taşına işlenen ayetler de serginin dikkat çeken eserleri arasındaydı…

— “Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği Zirvesi” Rusya’nın Viladivostok kentinde yapıldı. 30 ülkenin liderlerinin yanı sıra 100’den fazla ülkeden heyetlerin katıldığı zirvede, üye ülkeler arasındaki ticari ilişkiler ve diğer güncel meseleler ele alındı. Çin’den Şili’ye uzanan geniş bir coğrafyada, 21 ülkeyi kapsayan işbirliği örgütü dünya ekonomisinin yüzde 44’ünü, nüfusun ise yüzde 41’ini temsil ediyor.

— Zlata Filipoviç’in Bosna’da yaşanan katliamı bir kız çocuğunun gözünden aktardığı kitabı; “Zlata’nın Günlüğü” adıyla Türkiye’deki okurlarıyla buluştu. Kitapta Filipoviç bir katliama tanıklık ederken çocukluğunun geçtiği Bosna Hersek’i, Saraybosna’yı, onun aydınlık mahallelerini ve sokaklarını da anlatıyor.