Türk Dünyasında Ayın Gündemi (Kasım 2012)

— Kırgızistan’da yapılan yerel seçimlerin sonuçları netleşiyor. Merkez Seçim Komisyonu’nun ilk verilerine göre, yerel seçimleri Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev’in kurucusu olduğu Sosyal Demokrat Partisi önde götürüyor. Partilerin büyük ilgi gösterdiği bu yerel seçimlerde, özellikle Bişkek İl Meclisi’nde söz sahibi olabilmek için 23 parti yarıştı…

— Kazakistan’ın dış borcu 132 milyar dolar olarak açıklandı… Kazakistan Merkez Bankası Başkanı Grigori Marçenko, bu borcun enflasyonun yüzde 6’lara gerilediği ülke ekonomisi için tehdit oluşturmadığını söyledi. Türk işadamlarının tereddüt etmeden ülkeye yatırım yapabileceklerini belirten Marçenko, iş adamlarını dolara değil Tenge’ye yatırım yapmaya çağırdı…

— “V. Türk Dünyası Edebiyat Dergileri Kongresi” Kazakistan’ın başkenti Astana’da toplandı. Kongreye 14 ülkeden 38 derginin genel yayın yönetmeni ve temsilcileri katıldı… Türk dünyası edebiyatçılarını buluşturan zirvede “çeviri ve edebiyat”, “edebiyat ve dil” gibi başlıklar ile Türk Dünyasında edebiyat dergileri arasındaki işbirliği ele alındı… Burada alınan karara göre, gelecek kongre Türk Dünyası Kültür Başkenti Eskişehir’de yapılacak…

— Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Cemil Çiçek, “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi”nin 40. Genel Kurulu’na katılmak için Bakü’deydi… Cemil Çiçek ve beraberindeki heyet, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından Zagulba Sarayı’nda kabul edildi. Çiçek, ziyareti kapsamında mevkidaşı Oktay Esedov’la da bir araya geldi. Yukarı Karabağ sorununa değinen Çiçek, ”Dünya, kutuplarda sıkışmış iki balinaya gösterdiği ilgiyi, Yukarı Karabağ göçmenlerine göstermiyor” sözleriyle yaşananlara tepki gösterdi…

— Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, resmi bir ziyaret için 3 Aralık’ta Türkiye’ye geliyor. Ziyaretin gündemini ise Suriye’deki gelişmeler, Gazze’deki İsrail saldırısı, İran nükleer programı ve Mersin Akkuyu’ya inşa edilecek nükleer santral gibi farklı konular oluşturacak. Ziyaret kapsamında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, farklı işbirliği antlaşmalarına da imza atacak.

— Arnavutluk’ta, bağımsızlığın 100. yılı ülke genelinde coşkuyla kutlandı… Kutlamalar, 28 Kasım sabahında, bağımsızlığın ilan edildiği Vlora kentindeki resmi etkinliklerle başladı… 100. Yıl etkinlikleri kapsamında başkent Tiran’a, bağımsızlığın mimarı olarak bilinen İsmail Kemal’in heykeli dikildi. Başkentte ayrıca fuar, sergi ve konserler organize edildi. Etkinliklere devletin üst düzey yetkilileri ve çok sayıda vatandaş katıldı…

— “Türkiye-Azerbaycan-İran Dışişleri Bakanları üçüncü toplantısı” Erzurum’da düzenlendi. Toplantıda üç ülkeyi ilgilendiren konularda bölgesel işbirliğinin geliştirilme olanakları değerlendirildi… Daha önce Urumiye ve Nahcivan’da yapılan bu toplantılar, bölgesel istikrar ve güvenliğin pekiştirilmesine katkı sağlıyor…

— Bağımsız Devletler Topluluğu Zirvesi 5 Aralıkta Türkmenistan’da yapılacak… Topluluğun İcra Sekreteri Sergey Lebedev’in açıklamasına göre zirvede, sınır güvenliği ve ülkelerarası işbirliği gibi birçok konu masaya yatırılacak… Bu buluşma ile zirvenin dönem başkanlığı da Türkmenistan’dan Belarus’a devredilecek… Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan, Ermenistan, Azerbaycan, Moldova ve Ukrayna, topluluğun diğer üyeleri…

— Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’nün 9. İçişleri Bakanları Toplantısı, İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin’in katılımıyla İstanbul’da yapıldı. 2 gün süren görüşmeler, karar toplantısı ile son buldu… Toplantıda kaçakçılık, terörizm gibi sınır aşan suçlarla; ekonomik, mali ve siber suçlara karşı ortak mücadele kararı alındı.

— Mümin Yıldıztaş tarafından hazırlanan “Osmanlı Arşivi Kayıtlarında Gürcistan ve Gürcüler” adlı kitap okuyucuyla buluştu… Türkçe ve Gürcüce basılan kitap, Gürcistan Dostluk Derneği tarafından yayınlandı…

— Türk Dünyası bir değerini daha yitirdi… Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Başkanı Profesör Doktor Turan Yazgan, İstanbul’da vefat etti… Turan Yazgan, Türkiye’de ve Türk Dünyasındaki hizmetleri nedeniyle 200’den fazla plaketle ödüllendirildi. Ayrıca yurtiçi ve yurtdışındaki pek çok üniversiteden verilmiş fahri doktora unvanları da var…

— D-8 Liderler Zirvesi, Pakistan’ın başkenti İslamabad’da yapıldı. Zirvenin açılışından sonra D-8 dönem başkanlığı Nijerya’dan Pakistan’a geçti… Türkiye’yi Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın temsil ettiği zirvenin gündeminde, katılımcı ülkeler arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin yanı sıra Gazze ve Suriye meselesi vardı… Zirvede konuşan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, D-8 ülkelerini daha sıkı dayanışma ve işbirliğine çağırdı…

— “8. Avrasya İslâm Şurası” Diyanet İşleri Başkanlığının ev sahipliğinde, İstanbul’da yapıldı. Diyanet İşleri Başkanı Profesör Doktor Mehmet Görmez ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı açılış töreni, Asya ve Avrupa’nın dini liderlerini bir araya getirdi. “Gelenekten Geleceğe Avrasya’nın İslam Ufku” ana temasıyla düzenlenen ve 4 gün süren Şura, 32 ülke ve topluluktan 120’yi aşkın katılımcıyı buluşturdu… Şura, Diyanet İşleri Başkanı Görmez’in okuduğu sonuç bildirgesiyle noktalandı.

— Yunanistan’ın Rodos Adasında, Müslüman halk tarafından seçilen imam İlter Meço gözaltına alındı. Yunan hükümeti tarafından aynı camiye Hasan Karaali’nin atanması cemaatte huzursuzluk yaratmıştı… İmam Meço’nun yeni atanan Karaali tarafından engellenmek istenmesiyle başlayan gerginlik, gözaltı ile son buldu… Gözaltına alınan İmam Meço ve Türk asıllı vatandaş Sunusi Mısıroğlu, çıkarıldıkları mahkemece 21 ay hapis cezasına çarptırıldı… Cezası para cezasına çevrilen İlter Meço serbest bırakıldı…

— Moğolistan, Merkezi Viyana’da bulunan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’na üye oldu… Böylece, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu teşkilatın üye sayısı 57’ye yükseldi. 1975 yılında kurulan teşkilat, üye ülkeler arasında güvenlik ve istikrara yönelik işbirliğinin geliştirilmesini amaçlıyor…

— Bosna Hersek’in 20 yıllık Reis-ül Uleması Doktor Mustafa Çeriç, görevini eski Tuzla Müftüsü Hüseyin Kavazoviç’e devretti. Diyanet İşleri Başkanı Profesör Doktor Mehmet Görmez’in de katıldığı tören Osmanlı adet ve geleneklerine göre yapıldı… Bosna’da görev süresi dolan reis-ul ulemalar, Gazi Hüsrev Bey Camii’nde yapılan ve adına Menşura denilen törenle görevi devrediyor… 130 yılı aşkın bir geçmişi olan bu törenler, Osmanlı’nın ülkeden çekildiği tarihten beri yapılıyor.

— Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Anlaşması, Azerbaycan Meclisi tarafından onaylandı. Söz konusu anlaşma, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından Haziran’da imzalanmıştı… Bu boru hattı projesi ile Azerbaycan gazı, Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınacak. 2020 yılında taşınması hedeflenen gaz miktarı ise 16 milyar metreküp…

— Profesör Doktor Asif Hacılı’nın yazdığı “Rus Edebiyatında Kur’an-ı Kerim” adlı kitap okura sunuldu… Kitapta Rus edebiyatının önemli isimleri Puşkin, Dostoyevski, Gogol, Bunin ve Nabokov’a dair çarpıcı bilgiler yer alıyor…

— Diyanet İşleri Başkanı Profesör Doktor Mehmet Görmez Kırgızistan’ı ziyaret etti. Görmez, ülkenin güneyindeki Özgen şehrinde, büyük İslam âlimi İmam Serahsi’nin türbesinin açılışına katıldı… Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez, Oş kentinde Kırgızistan Başbakanı Jantoro Satybaldiyev ile bir araya geldi… Görüşmede varılan mutabakata göre, Türkiye ile Kırgızistan din dersleri, Kırgız imamların eğitimi ve dini kurumların yeniden yapılandırılması gibi konularda işbirliğine gidiyor.

— Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, kuruluşunun 29. yıldönümünü coşkuyla kutluyor. Bir hafta boyunca sürecek olan kutlamalar, Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu’nun Bayrak Radyo ve Televizyonu’ndan yaptığı konuşma ile başladı. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş da mezarı başında anıldı… (Nilcihim, resmi bir tören görüntüsü var mıdır acaba?)

— Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, “Rus-Türk İlişkilerinde Turizm” konulu uluslararası konferansa katılmak üzere Moskova’daydı… Türkiye-Rusya ilişkilerine katkıları için, Bakan Günay’a, Moskova Kültür ve Sanat Üniversitesi tarafından fahri doktora unvanı verildi… Bakan, törende yaptığı konuşmada, bu değerli ve köklü üniversitenin kendisine bu unvanı vermiş olmasından büyük onur duyduğunu belirtti…

— “Orta Asya ve Japonya Dışişleri Bakanları Toplantısı”nın dördüncüsü Tokyo’da yapıldı… Japonya bu toplantıda; Türkmenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan Dışişleri Bakanlarına ev sahipliği yaptı… Toplantıda Japonya’nın Orta Asya’nın enerji sektörüne 700 milyon dolar değerinde mali destek sağlayacağı açıklandı… Japonya’nın bu girişimi Orta Asya coğrafyasının Çin’e olan bağımlılığını azaltmak için başlattığı belirtiliyor…

— Orta Asya’nın en kalabalık ülkesi olan Özbekistan’ın nüfusu hızla artıyor… Özbekistan Devlet İstatistik Komitesi’nin Ekim ayı verilerine göre, ülke nüfusu 30 milyona ulaştı… 1991 yılında 20 milyon olarak kaydedilen Özbekistan nüfusunun, 2020’de 35 milyona yaklaşması bekleniyor.

— Kırım Turizm Bakanı Aleksandr Liyev, TRT AVAZ’da yayınlanan “Kırım’dan Yansılar” adlı programa ödül verdi. İsmet Yüksel’in sunduğu program, Kırım’ın tarihi ve turistik yerlerini; kültürel ve sosyal yaşamını konu ediyor… Şimdiye kadar 24 bölümü izleyiciyle buluşan Kırım’dan Yansılar her Salı ve Cumartesi, TRT Avaz’da yayınlanıyor.

— Tacikistan İstatistik Kurumu, 2012 yılının ilk 10 ayını kapsayan ekonomik değerlendirmesini açıkladı. Bu verilere göre Türkiye, Tacikistan’ın Rusya, Çin ve Kazakistan’dan sonra dördüncü en önemli ortağı… Söz konusu dönemde Tacikistan’ın dış ticaret hacmi 4 milyar doları aşarken, Türkiye ile Tacikistan arasındaki ticaret hacmi 468 milyon dolar olarak kaydedildi.

— “8. Avrasya İslam Şurası” 19-22 Kasım 2012 tarihlerinde İstanbul’da yapılacak…“Gelenekten Geleceğe Avrasya’nın İslam Ufku” ana temasıyla düzenlenecek şuraya, çok sayıda ülkeden 130’u aşkın üst düzey dini temsilcinin katılması bekleniyor. 4 gün sürecek şuranın son gününde bir sonuç bildirgesi kaleme alınacak ve bu bildirge kamuoyu ile paylaşılacak.

— Özbekistan’ın, Rus NATO’su olarak bilinen “Kollektif Güvenlik Anlaşması Örgütü” üyeliğinden ayrılması, Rusya’yı harekete geçirdi… Rusya bölgede kendine yakın hissettiği Kırgızistan ve Tacikistan ordularının modernizasyonu ve güçlendirilmesi amacıyla 1,5 milyar dolarlık ödenek ayırdı… Rus Kommersant gazetesinin haberine göre silahlar önümüzdeki yazdan itibaren Kırgızistan’a teslim edilecek…

— Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, rüşvet aldığı gerekçesiyle görevden aldığı Savunma Bakanı Anatoly Serdyukov’un yerine Tuva Türklerinden Sergey Şoygu’yu atadı… Rusya’da önemli bir siyasi kariyere sahip olan Sergey Şoygu, 1994-2012 yılları arasında Acil Durumlar Bakanlığı yaptı. 1999 yılında “Rusya Federasyonu Kahramanlık Madalyası”na layık görülen Sergey Şoygu; İngilizce, Japonca ve Türkçe biliyor…

— Kazakistan ile Kırgızistan ata sporu at oyunlarından olan kök-börü, yani oğlak kapmaca turnuvası düzenliyor… Bu yıl Kazakistan’da düzenlenen kök börü turnuvasına iki ülke de en güçlü takımlarıyla katıldı… Kırgızistan’ın iki takımı yarışmada galip gelerek finale kalmayı başardı. Pek çok Orta Asya ülkesinde de oğlak kapmaca şampiyonaları düzenliyor…

— Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, “5. Bali Demokrasi Forumu”na katılmak için Endonezya’daydı… Başbakan Erdoğan, yaptığı konuşmada Birleşmiş Milletlerin Suriye konusunda harekete geçmemesini sert bir dille eleştirdi… Erdoğan’ın sabah saatlerinde İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ile yaptığı ikili görüşmenin konusu da Suriye’deki gelişmelerdi… Başbakan Erdoğan, Bali’de Afganistan, Avustralya ve Tayland liderleriyle de görüştü

— 1 Ekim’deki genel seçimlerin ardından iktidar değişimi süreci yaşayan Gürcistan’da siyası tansiyon yükseliyor… Gerilimi artıransa Eski Savunma Bakanı ve yeni atanan Genelkurmay Başkanı’nın gözaltına alınmaları… Savcılık kaynakları, her iki isme yönelik suçlamaların “görevi kötüye kullanma ve aşırı güç kullanımı” yönünde olacağını belirtiyor. Gözaltılara sert tepki gösteren Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili, hükümeti orduya saygı duymaya çağırdı…

— Tek Parti ile yönetilen Çinde, iktidardaki Çin Komünist Partisi’nin 18. Ulusal Kongresi başladı… Bu kongre, Çin’in siyasi değişimi açısından da tarihi öneme sahip… Kongrede partinin yeni kadroları, dolayısıyla Çin’in yakın gelecekteki yöneticileri de belirlenecek… 7 gün sürecek kongrenin son gününde, lider değişimi yapılacak ve Çin’in yeni lideri basına tanıtılacak…

— Azerbaycan’da düzenlenen, ”Karabağ, Türk Dünyasının Ortak Sorunu” konferansı, Türk dünyasını bir araya getirdi… Konferansa Türkiye, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Özbekistan gibi ülkelerden yazar ve gazeteciler katıldı. Buluşmada, Karabağ sorunu ve sorunun çözümü için Türk dünyasının yapması gerekenler ele alındı.

— Dünya Gagauzları, Gagauz Özerk Bölgesi’nin ev sahipliği yaptığı “Dünya Gagauzları 3. Kongresi”nde buluştu… 17 ülkeden Gagauzların katıldığı kongrede dil, din, tarih, kültür ve ekonomi konularında konferanslar düzenlendi; fikir alışverişi yapıldı… Kongreye katılan TRT Genel Müdür Yardımcısı Zeynel Koç da “Gagauzlar 170 bin artı 70 milyondur” sözleriyle bölge halkına destek verdi…

— İbrahim Karaer’in hazırladığı “Türk Ocaklarının 100 Yıllık Yayın Faaliyetleri” adlı kitap, Türk Ocakları Ankara Şubesi Yayınlarınca basıldı… Kitap Türk Ocaklarının tarihçesini ve 4 dönem halinde incelenen 100 yıllık yayın faaliyetlerini içeriyor…