Türk Dünyasında Ayın Gündemi (Şubat 2016)
— İran Seçimleri Rafsancani ve Ruhani’nin Zaferi ile Sonuçlandı
İran Uzmanlar Meclisi seçimi Tahran sonuçları açıklandı. Eski Cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani ve Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani Uzmanlar Meclisi’ne ilk sıralarda girmeyi başardı. Ilımlı politikalarıyla tanınan Rafsancani ve Ruhani yüksek oy yer alırken, İran’ın dini lideri Ali Hamaney’e yakınlığı ve aşırı muhafazakar açıklamalarıyla bilinen, Anayasayı Koruyucular Konseyi Başkanı Ahmed Cenneti 16 kişilik sıralamada sonuncu oldu. Aşırı muhafazakar Direniş Cephesi’nin manevi lideri Taki Misbah Yezdi ise yeterli oy alamadığı için meclis dışında kaldı. İran’da reformist ve ılımlı muhafazakarlar, “Reformistler ve Hükümeti Destekleyenler Birliği” çatısı altında İran Meclisi ve Uzmanlar Meclisi seçimlerinde ortak adayları destekledi. Bu isimlerin arasında eski cumhurbaşkanı Rafsancani, ülkedeki Reformistlerin lideri Hatemi, Reformistler Yüksek Şurası Başkanı Muhammed Rıza Arif ve Cumhurbaşkanı Ruhani de var.
— Kosova’da Haşim Taçi Cumhurbaşkanı Seçildi
Kosova Demokratik Partisi Genel Başkanı ve Dışişleri Bakanı Hasim Taçi, Kosova meclisinde yapılan oylamanın üçüncü turunda, oyçokluğuyla ülkenin yeni cumhurbaşkanı seçildi. Taçi’nin cumhurbaşkanı seçilmesine tepki gösteren muhalefet milletvekillerinin katılmadığı oylamanın üçüncü turunda 81 milletvekili oy kullandı. Cumhurbaşkanı adaylarından Taçi 71 oy alırken, aynı partiden formalite gereği aday gösterilen Rafet Rama ise hiç oy alamadı. Cumhurbaşkanı seçiminin ilk iki turunda ise üçte ikilik gerekli çoğunluk sağlanamamıştı.
— Çin Genelkurmay Başkanı Fang Tacikistan’da
Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, temaslarda bulunmak üzere ülkede bulunan Çin Halk Kurtuluş Ordusu Genelkurmay Başkanı ve Çin Halk Cumhuriyeti Merkez Askeri Komisyonu üyesi Fang Fınghui’yi kabul etti. Cumhurbaşkanı Rahman, özellikle askeri eğitim, güvenlik ve terörle mücadele alanlarında Çin ile askeri işbirliğini artırmak istediklerini söyledi. Güncel ve bölgesel meselelerin ele alındığı görüşmede, Tacik askerlerin eğitimi ve daha önce taraflar arasında varılan anlaşmaların hayata geçirilmesi konusu da gündeme getirildi. Öte yandan Cumhurbaşkanı Rahman, Çin’in Terörizm ve Güvenlik Meselelerinden sorumlu Özel Temsilcisi Çıng Guoping’i de kabul etti. Görüşmede, Afganistan’daki durum gözden geçirildi.
— Putin Kırgızistan Cumhurbaşkanı Atambayev’le Görüştü
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, başkent Moskova’da bulunan Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev ile görüştü. Putin görüşmede, Kırgızistan’ın “Stratejik ilişkiler kurdukları güvenli bir ortak” olduğunu vurguladı. Rusya’nın, Kırgızistan’ın başlıca ticari ve ekonomik ortağı olduğunu da dile getiren Putin, “Rublenin döviz karşısındaki dalgalanması nedeniyle ülkelerimizin ticaret hacminde düşüş var, bunu takip ediyoruz ancak Rusya, yüzde 27 oranındaki ticaret hacmiyle Çin’i de önleyerek Kırgızistan’da halen birinci sırada yer alıyor. Anlaştığımız üzere ilişkilerimizi çeşitlendirmeye çalışacağız. Bunun için nedenlerimiz var” dedi.
— Rus Askerlerinden Tacikistan’da Tatbikat
Tacikistan’da konuşlanan Rus askerleri bir tatbikat düzenledi. Rus askeri üssünde görevli keşif ekiplerinin katıldığı, insansız hava araçları ve zırhlı araçların destek verdiği tatbikatta, “terör örgütlerinin etkisiz hale getirilmesi” teması işlendi. Öte yandan Tacikistan ordusu ile Rus üssünde görevli askerlerin mart ayında ortak bir eğitim tatbikatı yapması da planlanıyor. Afganistan sınırındaki dağlık Bedahşan özerk vilayetinde yapılması öngörülen ortak tatbikatta, yine dağlık bölgelerde terör örgütlerinin etkisiz hale getirilmesi teması işlenecek. Rusya’nın Tacikistan’ın başkenti Duşanbe ve Kulyap’daki üssünde 7 binden fazla asker görev yapıyor. Tacikistan’ın Afganistan sınırının korunmasına destek sağlayan Kulyap’daki Rus üssü 2042 yılına kadar faaliyet gösterebilecek.
— ‘Osmanlı Belgelerinde Doğu Türkistan’ Kitabı Yayınlandı
Türk Dünyası Belediyeler Birliği “Osmanlı Belgelerinde Doğu Türkistan” isimli kitaba imza attı. Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) tarafından yayınlanan, “Osmanlı Belgelerinde Doğu Türkistan” çalışmasında, Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunan orijinal belgeler değerlendirilerek iki kardeş halk arasındaki tarihi ilişkiler okuyucuların dikkatine sunuldu. Kitapta 1796-1917 yılları arasına ait orijinal belge görüntüleri, transkripsiyon ve özet metinler yanında, Doğu Türkistan Tarihi’ne ilişkin uzun bir giriş yazısı ve kaynakça, Doğu Türkistan’da iz bırakan önemli şahsiyetlerin özet biyografileri ile ayrıntılı bir indeks de yer alıyor. 581 sayfadan oluşan kitap, Doğu Türkistan ve Uygur Tarihi üzerinde çalışan yerli ve yabancı araştırmacılara, her iki ülke entelektüellerine birinci dereceden kaynak sunması yanında, Osmanlı-Doğu Türkistan ilişkilerinin anlaşılmasında önemli bir boşluğu dolduracak. Uygur Türklerinin ağırlıklı olarak yaşadığı birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, tarihte iz bırakan bir Türk-İslam yurdu olan Doğu Türkistan toprakları, konumu ve sahip olduğu yer altı ve yer üstü kaynakları sebebiyle tarih boyunca stratejik öneme sahip oldu.
— Çeçen – İnguş Sürgününün 72. Yılı Anıldı
23 Şubat 1944’te gerçekleşen Çeçen-İnguş sürgünü Çeçen diasporası tarafından Fatih Camisi’nde anıldı. Dudayev’in, “Ağlamayacağız, Yığılmayacağız, Unutmayacağız” ve benzeri sözleri, etkinlik boyunca konuşmacıların arkasında yer aldı. Sovyetler Birliği yönetimi, 23 Şubat 1944’de, Çeçen ve İnguşları Orta Asya’nın bozkırlarına sürmeye başladı. Resmi rakamlara göre, yaklaşık 460 bin kişi sürgüne tabi tutuldu. Tahminlere göre sürgün edilenlerden, 200 bin Çeçen ve 30 bin İnguş’un hayatını kaybetti. 1944 sürgünü Çeçen İçkerya Cumhuriyeti Türkiye Fahri Konsolosluğu tarafından Kayseri’de de anıldı. Çeçenya’da ise üç yıldır 23 Şubat anma programları düzenlenemiyor. Kafkasya Halkları Birliği Başkanı Ruslan Kutayev, Anma Gününün Çeçenya’da yasaklanmasına karşı çıktıktan sonra yargılanarak hapis cezasına çarptırıldı.
— İran ve Azerbaycan Arasında 11 Anlaşma İmzalandı
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, Tahran’a resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Ziyaret kapsamında iki ülke arasında 11 anlaşma imzalandı. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Azerbaycanlı mevkidaşı İlham Aliyev ile görüşmesinde, yabancı ülkelerin insan hakları gibi bahanelerle ülkelerin içişlerine müdahale etmelerinin kabul edilemez olduğunu söyledi. Ruhani, “Batının insan haklarında çifte standartlı davranışını görmekteyiz, bölge meseleleri ve onların çözümü konusunda ortak görüş ve akılcılıkla hareket etmeliyiz” dedi. Ruhani, Aliyev ile görüşmelerinde ikili ve Türkiye ile Rusya’nın da dahil olduğu çok taraflı ilişkileri ele aldıklarını kaydetti. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise nükleer programı nedeniyle uygulanan ambargoların kaldırılması dolayısıyla İran’ı tebrik etti ve bu yaptırımlara her zaman karşı çıktıklarını hatırlattı.
— Rusya Türkiye ile Silah Anlaşmalarını Askıya Aldı
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in askeri ve teknik konulardaki danışmanı Vladimir Kozhin, Türkiye ile bütün hizmet sözleşmeleri, silah tedarik görüşmeleri ve anlaşmalarının durdurulduğunu söyledi. Kozhin, “Şu anda ne görüşme var ne de kontrat. Durum Rusya Başkanı’nın belirttiği noktaya gelinceye kadar da olmayacak.” şeklinde konuştu.
— KKTC’de Su Krizi Çözüldü
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başbakanı Ömer Kalyoncu, su konusundaki taslak anlaşma metnine ilişkin değişiklik taleplerinin Türkiye tarafından kabul edildiğini açıkladı. Kalyoncu, Bakanlar Kurulu’nun yarın toplanarak taslağın yeni halini onaylayacağını kaydetti. Kalyoncu, değişiklik taleplerinin özellikle belediyelerle ilgili olduğunu belirtti. Öte yandan, taslak metinde yaşanan sorun nedeniyle hükümetin diğer ortağı olan Ulusal Birlik Partisi Genel Başkanı Hüseyin Özgürgün, Cumhuriyetçi Türk Partisi’ne taslak metni Türkiye’nin istediği şekliyle onaylaması şartı koymuş aksi halde hükümete süre tanımıştı. Türkiye’den bazı maddelerin değişimine onay geldiğinin açıklanması hükümetin bozulma ihtimalinin de önüne geçmiş oldu.
— Ukrayna Eurovision’a Kırım’lı Şarkıcıyla Katılacak
Mayıs ayında yapılacak, 61. Eurovision Şarkı Yarışmasında Ukrayna’yı bu yıl Kırım Tatarı şarkıcı Jamala temsil edecek. Jamala, Eurovision Ukrayna finalinde ‘1944’ adlı şarkısıyla bir rekora imza atarak 300 binin üzerinde oy aldı. Jürinin desteği karşısında gözyaşlarını tutamayan Jamala, “Bu sadece bir şarkı değil, benim hayatım. Bu şarkı benim ailemin hikâyesi. Dedem İkinci Dünya Savaşı’nda cephedeydi. Ben bu hikâyeyi yalnız başına zorla sürgüne gönderilen büyükannem Nazlıhan’dan dinledim.18 Mayıs 1944’te, büyükannem küçük çocuklarıyla birlikte Kırım’dan Orta Asya’ya sürüldü. Kızı yolda öldü, onu defnetme imkânı bile bulamadı. Sadece özel hikâyeler bamteline dokunabilir” dedi. Jamala’nın şarkısı 1944’ün nakarat kısmı ise Türkçe. Jamala’nın seçilmesi basında, “Ukrayna’dan Rusya’yı kızdıracak bir hamle daha” yorumuyla yer aldı.
— Azerbaycan’dan Rusya’ya Nota
Azerbaycan, Ermenistan’a silah alımı için 200 milyon dolar kredi veren Rusya’ya nota gönderdi. Konuya ilişkin bir açıklama yapan Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı basın sözcüsü Hikmet Hacıyev, söz konusu anlaşmanın 10 Şubat 2016 tarihinde yürürlüğe girdiğini belirtti. Hacıyev, Ermenistan’ın aldığı askeri silahları, işgal ettikleri Azerbaycan topraklarına yerleştirildiğine dair kanıtlarının olduğunu, bu bilgileri uluslararası teşkilatlara da aktardıklarını söyledi. Sözcü Hacıyev, silahların, Ermenistan’ın işgal ettiği Azerbaycan topraklarında kullanılmayacağına dair garanti istediklerini sözlerine ekledi.
— Hocalı Katliamı 24. Yılında
Hocalı Katliamı’nın 24. yılı Azerbaycan ve Türkiye’de anıldı. İstanbul’da düzenlenen programda önce “Hocalı Soykırımı”nın ele alındığı bir panel, ardında da katliamdan karelerin yer aldığı fotoğraf sergisi ziyarete açıldı. Ermeni askerleri 25 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesindeki tek hava alanına sahip ve askeri açıdan stratejik önem taşıyan Hocalı’yı ele geçirmek için saldırıya başlamış, bölgede bulunan Sovyet ordusuna bağlı 366. Zırhlı Alayın bütün araçlarını kullanarak, şehri iki saat boyunca top ve tank ateşine tutmuştu. Bu saldırıda 613 Azerbaycan vatandaşı hayatını kaybetti. Katledilenlerin 106’sı kadın, 83’ü çocuktu. Katliamdan 487 kişi ağır yaralı olarak kurtulurken, Ermeni güçleri bin 275 kişiyi rehin aldı. Bunların 150’sinin akıbeti ise hâlâ meçhul.
— Makedonya’da Seçimler Ertelendi
Makedonya Meclisi seçimleri erteleme kararı aldı. 24 Nisan’da yapılması planlanan erken seçim 5 Haziran tarihine alındı. Bu tarihten 60 gün önce yani 7 Nisanda Makedonya Meclisi feshedilecek. Makedonya Meclisi seçimleri erteleme kararını, 83 evet ve 3 karşı oyla aldı. Oylamada Sosyal Demokratlar Birliği ve koalisyon milletvekilleri oy kullanmadı. Makedonya hükümeti, daha önce çoğunluğun kararıyla 24 Nisan için seçim kararı almış bu karar muhalefetin sert tepkisine yol açarken, AB ve ABD yetkililer de seçim reformlarına ilişkin olumsuz rapor vermişler, seçimlerin de ertelenmesini istemişlerdi.
— Somali Yüksek Düzeyli Ortaklık Forumu 6. Toplantısı İstanbul’da Yapıldı
Somali Yüksek Düzeyli Ortaklık Forumu’nun 6. Toplantısı, 23-24 Şubat 2016 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirildi. Toplantıya, 51 ülke ile 12 uluslararası ve bölgesel kuruluşun katıldı. Bakanlar düzeyinde gerçekleştirilecek toplantının eşbaşkanlıklarını ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Yardımcısı Jan Elıasson’un yaptı. Forum, 2012 yılında başlatılan “Somali için Yeni Düzen” sürecinin en üst düzeyli karar alma mekanizmasını oluşturuyor.
— Aşkabat’ta Türkmen-Türk Ortak İş Forumu Yapıldı
Bu yıl 7’ncisi düzenlenen Türk İhraç Ürünleri Fuarı, Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’ta ziyaretçilere kapılarını açtı. Türkmenistan Devlet başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov forumun açılış mesajında, iki ülke arasındaki ortaklıkların gelişmesinde Türkmen-Türk komisyonu ve Türkmen-Türk İş Konseyinin üstlendiği görevlerden övgü ile bahsetti. Aşkabat’ta yapılmakta olan forum ve sergiye Türkiye’den 100’den fazla şirket katılıyor. Türkmenistan’da ayrıca Aşkabat Uluslararası Havaalanı, karayolları, ulaşım kavşaklarının ve üstgeçit gibi büyük projelerinin yapımını üstlenen yaklaşık 600 Türk şirketi faaliyet yürütüyor.
— 261 bin Aile Kazakistan’a Geri Döndü
Kazakistan hükümetinin, yabancı ülkelerde yaşayan vatandaşlarına geri dönmeleri karşılığı sunduğu çeşitli imkanlar 261 bin ailenin ülkeye dönüşünü sağladı. Dönenlerin sayısı yaklaşık 1 milyona yaklaştı. Yaşanan bu tersine göç, şu anki Kazakistan toplam nüfusun yüzde 5 buçuğunu oluşturuyor. Ana vatanına dönenlerin çoğunluğunu ise Özbekistan’dan gelenler oluşturdu. Ülkelerine dönen Kazaklar arasında çalışma yaşındakilerin yüzde 55 nokta 6, çocukların yaklaşık yüzde 40 ve emeklilerin oranının ise yüzde 4 buçuk olduğu belirtildi.
— Başbakan Ahmet Davutoğlu, Kazakistan’ı Ziyaret Etti
Başbakan Ahmet Davutoğlu, Kazakistan’a bir ziyaret gerçekleştirdi. Davutoğlu bu ziyaret kapsamında önce Başbakan Karim Masimov ile ardından da Ak Ordu sarayında Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ile görüştü. Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun, Kazakistan Başbakanı Karim Masimov ile görüşmesinin ardından heyetler arası görüşmeye geçildi. Davutoğlu, burada yaptığı konuşmada, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı sıfatıyla Kazakistan’a ilk ziyaretini gerçekleştirdiğini ifade eden Davutoğlu, bu ziyaretin ilk olmakla birlikte son da olmayacağını belirtti. Davutoğlu, Kazakistan Devlet Başkanı Nazarbayev’i Türkiye’ye davet etti.
— Yusuf Has Hacib Yılı Açılış Töreni İstanbul’da Yapıldı
2016 yılı, Türk Dünyasında Yusuf Has Hâcib Yılı olarak ilan edildi. Türk edebiyatındaki ilk siyasetname kabul edilen “Kutadgu Bilig” Siyasetnamesini yazan, Türk İslam tarihinin büyük şairi, bilim adamı ve düşünürü Yusuf Has Hâcib doğumunun 1000. Yılında tüm Türk dünyasında yıl boyunca anılacak. Yusuf Has Hacib Yılı’nın Açılış Töreni 19 Şubat’ta İstanbul’da, Zeytinburnu Belediyesi Kazlı Çeşme Kültür Merkezinde yapıldı. Program, Türk Dünyası Belediyeler Birliği ev sahipliğinde ve TÜRKSOY, Kırgız Cumhuriyeti Kültür, Bilgi ve Turizm Bakanlığı, Kırgız Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği işbirliğiyle gerçekleştirildi.
— Başbakan Ahmet Davutoğlu Ukrayna’ya Gitti
Ukrayna’ya giden Başbakan Ahmet Davutoğlu, Ukrayna Başbakanı Arseniy Yatsenyuk ile iki ülke arasındaki anlaşmaların imza törenine katıldı. Törende gündeme dair sorulan soruları yanıtlayan Başbakan Davutoğlu: “Bugün aslında üç ülke toprak bütünlüğü konusunda Rusya’nın tehdidi altındadır, Gürcistan, Ukrayna ve Suriye. Ermenistan’a verdiği destek dolayısıyla Azerbaycan’ın da toprak bütünlüğü de fiilen Rusya’nın tehdidi altında” dedi. Kırım’ın, Kırım tatarlarının asli yurdu olduğunu belirten Davutoğlu: “Bugün Rusya’nın gerek Kırım’a gerek Ukrayna’ya yaptığı, gerekse Suriye’de ortaya koyduğu saldırgan tutuma karşı da ortak bir tavrı benimsiyoruz” açıklamasını yaptı.
— Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Gürcistan’ı Ziyaret Etti
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Gürcistan’a resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Çavuşoğlu ziyareti kapsamında Gürcistan Cumhurbaşkanı Giorgi Margvelashvili, Başbakan Giorgi Kvirikashvili ve Parlamento Başkanı David Usupashvili tarafından kabul edildi, Dışişleri Bakanı Mikheil Janelidze ile başbaşa ve heyetlerarası görüşmeler gerçekleştirdi. Sözkonusu ziyaretin ardından, Türkiye–Azerbaycan–Gürcistan Dışişleri Bakanları Üçlü Toplantıları’nın beşincisi de 19 Şubat’ta Tiflis’te gerçekleştirildi. Toplantıda, üç ülkeyi ilgilendiren konularda bölgesel işbirliğinin daha da geliştirilmesi imkânları üzerinde duruldu.
— Kırgızistan 2016’yı kültür ve tarih yılı olarak Kutluyor
Kırgızistan’da 2016 yılı kültür ve tarih yılı ilan edildi. Bu nedenle zengin tarihi ve kültürel mirasa sahip ülkede yıl boyunca farklı etkinlikler düzenlenecek. Bu kapsamda hayata geçirilen ilk projeyse: ülkenin 7 harikasından biri olarak bilinen Şah Fazıl Kompleksi’yle ilgili hazırlanan belgesel film oldu. Bağımsızlığının 25’inci yılını kutlamaya hazırlanan Kırgızlar için bu yılın birçok anlamı var. Zira 2016 yılı; 1916’da binlerce Kırgız’ın ölümüyle sonuçlanan Ürkün Olayı’nın da 100. yıldönümünü. Beyazperdeye de aktarılarak sonbaharda izleyiciyle buluşması planlanan filmin yanı sıra; Ürkün Olayı farklı etkinliklerle de anılacak. Bu yıl aynı zamanda doğduğu topraklar olan Kırgızistan’da Yusuf Balasagun adıyla anılan ünlü düşünür Yusuf Has Hacib’in de 1000. doğum yılı. Kırgızistan’da bu yıl ayrıca doğumunun 570’nci yılında Aili Şir Nevai ve Zahiriddin Muhammed Babür de etkinliklerle anılacak. Kırgızistan, yine bu yıl kutlamalar kapsamında uluslararası bir etkinliğe de ev sahipliği yapacak. İlki 9-14 Ekim 2014 tarihleri arasında düzenlenen Dünya Göçebe oyunlarının ikincisi gerçekleştirilecek. Oyunlara bu yıl 40 ülkeden katılımcı beklenirken Dünya Göçebe Oyunları ile aynı dönemde Türk Dili Konuşan Ülkeler Konseyi Zirvesi de gerçekleşecek. Kırgızistan’ın bu yıl başkanlık yaptığı zirveye katılan devlet başkanlarının da oyunların açılış törenine katılması bekleniyor.
— Kırgızistan’dan 1916 Rus Katliamı İçin Tiyatro Yarışması
Kırgızistan’da, 1916 yılında Ruslar tarafından gerçekleştirilen ve “Ürkün” adı verilen katliamı anlatan en iyi tiyatro oyunu senaryosu için yarışma açıldı. Yarışma, Kırgızistan Cumhuriyeti Kültür, Bilim ve Turizm Bakanlığı tarafından olayların 100. yıldönümü dolayısıyla açıldı ve son katılım tarihi 1 Mart 2016 olarak belirlendi. 1916 yılında Çar Rusya’sı Türkistan’da büyük bir katliam yaparak yaklaşık 1,5 milyon Müslümanı katletmişti.
— Tataristan’dan Türkiye’ye Yatırım Çağrısı
Tataristan Yatırım Kalkınma Ajansı toplantısında konuşan Tataristan Cumhurbaşkanı Rüstem Minnihanov, Moskova-Ankara krizinin Tataristan’daki Türk yatırımlarına etkisi ile ilgili açıklamalarda bulundu. Türk yatırımlarını kaybetmek istemediklerinin altını çizen ve Tataristan’da Türkiye ile hayata geçirilmeyi bekleyen çok fazla ortak proje olduğunu hatırlatan Minnihanov, “Ancak şimdi bir süre, siyasi anlaşmazlıklarımız giderilene kadar beklemek gerekecek. Dış politika, ülke yönetiminin inisiyatifinde ve biz de bu politikaya uymak zorundayız” diye konuştu. Minnihanov, bu nedenle İran, Çin ve Arap ülkeleri ile işbirliğinin artırılması çağrısında bulundu.
— Rusya Kazakistan’daki Üslerini Devrediyor
Rusya, Kazakistan’dan kiraladığı üs ve askeri eğitim alanlarını bu ülkeye iade etme kararı aldı. Devlet Duması Başkanı Sergey Naryshkin “Rusya’nın Kazakistan ile bu konuda vardığı anlaşma yıllık 4 milyon dolar tasarruf getirecek” dedi. Sergey Naryshkin açıklamasında Kazak tarafına geri verilecek birçok alanın zaten kullanılmadığını söyledi. Kazakistan’ın Jambul ve Karaganda bölgelerindeki askeri eğitim alanları Rusya tarafından 90’lı yıllarda kiralanmıştı.
— Bulgaristan Eğitiminde Osmanlı Dönemi Tartışmaları
Bulgaristan’da ders kitaplarından ‘Osmanlı köleliği’ terimini çıkartarak, ‘ortak yaşam dönemi’ tanımını getirme teklifi Milli Eğitim Bakanı’nı zor duruma soktu. Başbakan Boyko Borisov baskılar sonucunda Eğitim Bakanı Prof. Todor Tanev’in istifasını istedi. Osmanlı dönemi için kullanılan ‘Kölelik’ anlamına gelen ‘robstvo’ kelimesinin ‘ortak yaşam’ kelimesiyle yumuşatılması talebinde bulunan Bakan Tanev ve ekibi, çok sert toplumsal ve politik baskıya maruz kaldı. “Osmanlı ile Bulgarlar gönül rızasıyla yaşamadı, bu bir kölelik dönemiydi” diyen milliyetçi ve ulusalcı kesimler ayaklandı ve polemikler başladı. 14. asırdan 1878 yılına kadar 5 asır Osmanlı hakimiyeti altında kalan Bulgaristan’da bu dönem için, tarih ve ders kitaplarında şimdiye kadar çok sert ifadelerle kullanılıyor, “döven, sömüren, bıçaktan geçiren, yıkan bir Osmanlı” imajı çiziliyordu.
— İran Gazda Türkiye’ye İndirim Yapacak
İran’dan aldığı doğalgazı pahalı bulan ve 2012 yılında Uluslararası Tahkim Mahkemesi’ne başvuran Türkiye açtığı davayı kazandı. Tahkim Mahkemesi, İran’ın Türkiye’ye doğalgaz satışı fiyatlarında yüzde 13 nokta 3 ile 15 nokta 8 arası bir indirim yapması yönünde karar aldı. Türkiye yüzde 35,5 civarı indirim için mahkemeye başvurmuştu. Türkiye’ye en pahalı doğalgazı İran’ın satması ve Tahran’ın kış aylarında iç piyasadaki ihtiyacı artınca gönderdiği gazda kısıntı yapması kararın alınmasında etken oldu. Konuya ilişkin bir başka dava da 2004 yılında açılmış Türkiye bu davada da indirim hakkı kazanmıştı. Doğalgazda Avrupa ortalaması 400 dolar civarında ve Türkiye, 1000 metreküp doğalgaz için İran’a 492, Rusya’ya 410, Azerbaycan’a 330 dolar ödüyor.
— Kazak Hanlığının Tarihi Dizi Oluyor
Kazak hanlığının kuruluş hikayesinin anlatılacağı 10 bölümlük dizinin çalışmaları başladı. “Kazak Hanlığı” adını taşıyacak olan dizinin çekimler, Almatı yakınındaki bir köyde yapılıyor. Daha sonra film olarak da vizyona girecek olan 50 milyon dolar bütçeli yapımda 250 oyuncu rol alıyor. Kazak hanları Canibek ve Kerey’in Özbek hakimiyetinden ayrılıp, 1465’te Güney Kazakistan’ın steplerinde yeni bir devlet kuruşunun öyküsünü anlatan dizinin yönetmenliğini Rüstem Adraşov yapıyor. 1465’te kurulan ilk Kazak hanlığı, Kazakistan tarihinde önemli bir yere sahip. 550 yıl önce kurulan hanlık, bugünkü Kazakistan’ın temeli olarak görülüyor.
— Türkmenistan Rusya’nın Sınır Yardımını Reddetti
Rusya’nın Afganistan- Türkistan sınırında güvenlik önlemlerinin artırılmasına ilişkin işbirliği teklifine Türkistan’dan red cevabı geldi. Aşkabat resmi yetkilileri Afganistan ile sınırlarını korumak için Rusya’nın sınır koruma teklifini reddederek kendi imkanlarının yeterli olduğunu bildirdi. Konu, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Aşkabat ziyareti sırasında gündeme geldi. Lavrov yaptığı açıklamada Türkmenistan’ın Afganistan sınırında ek önlemler aldığını, Türkmen tarafının bu önlemleri yeterli bularak Rus tarafının yardımına ilişkin öneriyi reddettiğini açıklamıştı.