Türk Dünyasında Ayın Gündemi (Mart 2017)

— Kerkük’te ‘Bayrak’ Sorunu Mahkemeye Taşınıyor

Irak Türkmen Cephesi, nüfusu büyük ölçüde Türkmen, Kürt ve Araplardan oluşan Kerkük’teki bayrak sorunu için hukuka başvuruyor.  Irak Türkmen Cephesi Başkanı Erşet Salihi, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi bayrağının tek taraflı onayla kentteki kamu binalarına asılması kararını mahkemeye taşıyacaklarını belirterek, Türkmenlerin de bayraklarını dalgalandırmak istediğini söyledi. Salihi, “Hiç kimsenin bayrağına karşı olmayan Türkmenler, kendi bayraklarının da yasalar çerçevesinde yaşadıkları bölgelerde asılmasını istiyorlar.” dedi. Bağdat, Kerkük’ün idari olarak merkezi yönetime bağlı olduğunu belirtirken, kentte hakimiyet süren Kürdistan Yurtseverler Birliği, kentin Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ne ilhak edilmesini talep ediyor. Türkmenler ise buna karşı çıkarak, Kerkük’ün özel bir statüye sahip olmasını istiyor.

— Rusya-İran İlişkilerinde Yakınlaşma

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran’a çeşitli altyapı projelerinin finansmanı için 2,2 milyar avroluk kredi vereceklerini söyledi. Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani Kremlin Sarayı’nda bir araya geldi. Görüşme gündemi Suriye krizi, uluslararası terör tehdidi ve iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerdi. Putin, görüşme sonrası açıklamasında, Türkiye, İran ve Rusya’nın Astana görüşmelerine garantör ülke olarak katılmasının, krizin siyasi çözümüne ve Cenevre sürecine büyük katkı sağladığını belirtti. Rusya Devlet Başkanı Putin, İran’ın Afganistan konusundaki uluslararası çabalara katılmasından memnuniyet duyduklarını dile getirdi. İran Cumhurbaşkanı Ruhani ise, terörle mücadeledeki işbirliğinin bu tehdit tamamen ortadan kalkana kadar devam edeceğini belirtti. Görüşmenin ardından basına dağıtılan ortak deklarasyonda, Rusya ve İran’ın, Suriye’nin toprak bütünlüğü, birliği, egemenliği ve bağımsızlığını desteklediğine vurgu yapılarak, krizin ancak siyasi-diplomatik yollarla çözülebileceği belirtildi.

— Bulgaristan’da 5 Siyasi Parti Parlamentoya Girdi
Bulgaristan’da 26 Mart 2017’de yapılan erken parlamento seçimlerinde 5 siyasi güç, yüzde 4 barajını aşarak parlamentoya girdi. Katılım oranının yüzde 51 olarak gerçekleştiği seçimin resmi olmayan sonuçlarına göre, eski Başbakan Boyko Borisov’un liderliğindeki merkez sağ Bulgaristan’ın Avrupalı Gelişimi İçin Yurttaşlar Partisi oyların yüzde 32,55’ini aldı. Üyelerinin çoğunluğunu Türklerin oluşturduğu Hak ve Özgürlükler Hareketi de yüzde 8,94 oyla parlamentodaki yerini korudu. Bu sonuçlara göre, ülkenin 240 üyeli parlamentosunda GERB 96, BSP 79, Birleşik Vatanseverler 27, HÖH 26 ve Volya 12 sandalyeye sahip olacak.Bulgaristan’da Türk ve Müslümanların oylarına talip olan Sorumluluk, Özgürlük ve Hoşgörü için Demokratlar (DOST) ittifakı ise az farkla parlamento dışında kaldı.

— Özbekistan ve Kazakistan Arasında 1 Milyar Dolarlık Anlaşma

Kazakistan tarihinde ilk kez Özbekistan ile 1 milyar dolarlık 75 anlaşma imzalandı. Anlaşmalar Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in Kazakistan’a resmi ziyareti sırasında toplanan iş formunda imzalandı. Mirziyoyev, Kazakistan  Cumhurbaşkanı Nazarbayev tarafından karşılandı. İki lider gelişmeleri başbaşa görüşmelerinde değerlendirdi.

— Köprülü’nün ‘Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar’ Kitabı Kazakça’ya Çevrildi
Ahmet Yesevi Üniversitesince yapılan çalışmayla, Fuad Köprülü’nün “Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar” kitabı Kazakçaya çevrildi. Türkiye’de edebiyat tarihçiliği ve modern tarihçiliğin kurucularından sayılan Köprülü’nün en çok okunan eseri “Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar”, yazıldığı günden bu yana önemi giderek büyüyen bir çalışma. Ahmet Yesevi Üniversitesi, UNESCO’nun 2016-2017 sezonunu “Hoca Ahmet Yesevi ve Fuad Köprülü Yılı” ilan etmesi dolayısıyla, böyle bir çalışmaya imza attı. Eser Yrd. Doç. Dr. Kenan Koç tarafından Kazakçaya çevrildi.

— Tataristan’da Çocuklar İçin Türkçe Dersleri Başladı

Rusya’ya bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan’da, Yunus Emre Merkezi tarafından çocuklar için Türkçe eğitimi kursları başladı. Kazan’da ilk kez düzenlenen Türkçe kursları, 7-14 yaş grubu çocukları kapsıyor ve başkentte yaşayan anne veya babası Türk olan ailelerin çocuklarına Türkçe öğretmeyi öngörüyor. Tataristan’a ait Halklar Dostluğu Asamblesi Kurumu binasında başlatılan dersler, her pazar toplam iki saat yapılacak ve ücretsiz olacak. Kurs,Türkiye’nin Kazan Başkonsolosluğunun gözetiminde gerçekleşecek.

— Kıbrıs’ta Müzakere Arayışlarına Devam
Birleşmiş Milletler’in Kıbrıs’taki İyi Niyet Misyon Ofisi’nden yapılan açıklamada Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Rum lider Nikos Anastasiadis’in, 2 Nisan’da görüşecekleri belirtildi. Kıbrıs’ta, Mayıs 2015’ten bu yana devam eden müzakereler çerçevesinde 16 Şubat’taki görüşmede Anastasiadis, kapıyı sertçe vurarak müzakere masasından kalkmıştı. KKTC Cumhurbaşkanı Akıncı ise 10 Şubat’ta Kıbrıs’ın Yunanistan’a bağlanmasını öngören “Enosis” referandumunun yıl dönümünün okullarda kutlanması yönündeki Rum meclisi kararını protesto ederek liderler görüşmesine katılmayacağını açıklamıştı.

— Sırbistan Yeni Cumhurbaşkanını seçiyor

Sırbistan yeni cumhurbaşkanını seçmek üzere 2 Nisan’da sandık başına gidecek. 11 adayın yarışacağı cumhurbaşkanlığı seçiminde, Devlet Seçim Komisyonunun verilerine göre, 6 milyon 724 bin 172 seçmen oy kullanabilecek. Adaylar arasında Başbakan Vucic’in yanı sıra eski Dışişleri Bakanı Jeremic ile Avrupa Birliği ve NATO karşıtı tutumuyla bilinen Sırp radikallerin lideri Seselj de bulunuyor. Ülkedeki Boşnak nüfusun bir kısmı henüz hangi adayı destekleyecekleri konusunda net bir açıklama yapmazken, bir kısmı ise seçimde Başbakan Vucic’i destekleyeceğini açıkladı.

— KKTC’de Cumhurbaşkanlığı Adayları

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu, 19 Nisan’da yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimi için kesinleşen 7 adayı resmen ilan etti. Buna göre, Cumhurbaşkanlığı seçimi için Mustafa Akıncı, Arif Salih Kırdağ, Mustafa Ulaş, Kudret Özersay ve Derviş Eroğlu bağımsız, Mustafa Onurer Kıbrıs Sosyalist Partisi, Sibel Siber de Cumhuriyetçi Türk Partisi’nden aday olacak…

— Moldova’dan AEB Başvurusu

Moldova Avrasya Ekonomik Birliğine (AEB) gözlemci statüsü için başvurdu. Moldova’nın talebinin, Avrasya Ekonomik Birliği liderlerinin Mayıs ayı sonunda bir araya geleceği zirvede ele alınması bekleniyor.

— Türk Dünyası Nevruz Bayramını Kutladı

Türk Dünyası, 2017 Kültür Başkenti seçilen Kazakistan’ın Türkistan şehrinde Nevruz kutlamalarında bir araya geldi. Türkistan’daki kutlamalara, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu Asya ve Avrupa’nın farklı ülkelerinden binlerce kişi katıldı. Nevruz coşkusuyla birleşen kutlamalarda geleneksel dans gösterileri büyük beğeni aldı. Türk Kültürü’nün önemli bir parçası olan Nevruz pek çok ülkede de törenlerle kutlandı.

— Kazakistan’dan İran’ın Şanghay Üyeliğine Destek

Kazakistan Dışişleri Bakanlığı, İran’ın Şanghay örgütü üyeliğine destek verdiğini bildirdi. Konuya ilişkin açıklama Kazakistan Dışişleri Bakanı Gayret Abdurrahmanov ve İran Dışişleri Bakan Yardımcısı İbrahim Rahimpur görüşmesi sonrasında dile getirildi. İki ülke arasında geçen hafta yapılan görüşmede, taraflararasında 1 milyar dolarlık bir anlaşmaya varıldı.

— Kazakistan’da ‘Aylık Türk Filmleri Günü’ Etkinliği

Türkiye’nin Astana Büyükelçiliği ile Astana Yunus Emre Türk Kültür Merkezinin organize ettiği, “Aylık Türk Filmleri Günü” etkinliği, “Son mektup” filmiyle başladı.18 Mart Çanakkale Zaferi’nin 102. yıl dönümü nedeniyle seçilen Son Mektup filmi, beğeniyle karşılandı. “Vizontele, Aşk Tesadüfleri Sever, Babam ve Oğlum” gibi filmler de gelecek aylarda sinema izleyicisiyle buluşturulacak.

— Türkiye ile Rusya Arasında 8 Anlaşma İmzalandı

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Kremlin Sarayı’nda bir araya geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuşan Putin, Rusya’da, Türk vatandaşları ve şirketlerine yönelik kısıtlamaların en yakın zamanda kaldırılacağını söyledi. Putin gerçekleştirilen zirveyle, iki ülkenin çok yönlü ortaklık ilişkilerine döndüğünü belirtti. Vladimir Putin, Türkiye ve Rusya’nın Suriye konusundaki işbirliğine değinerek, “Türkiye ve Rusya’nın askeri ve istihbarat birimleri arasında olan yüksek işbirliği seviyesini takdir ediyoruz. İşbirliğimiz ve İranlı dostlarımızın katkısı sayesinde Suriye’de ateşkesin sağlanmasını başardık. İlk defa Astana’da taraflar arasında karşılıklı diyalog kuruldu. Bu bizim çalışmamızın net bir sonucu.” dedi. Putin, Terör konusunda iki ülke istihbarat birimlerinin yakın ilişki içinde olduğunu vurguladı. Erdoğan ve Putin’in açıklamaları öncesinde iki ülke arasında 8 anlaşma imzalandı. Anadolu Ajansı ile TASS Haber Ajansı Arasında İşbirliği Anlaşması, Ticari, Ekonomik, Bilimsel, Teknik ve Kültürel İşbirliğine ilişkin 2017-2020 Orta Vadeli Program, Diplomatik Personelin Yetiştirilmesi ve Enformasyon Paylaşımı Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı bu anlaşmalardan birkaçı.

— Özbekistan Devlet Başkanı Türkmenistan’ı Ziyaret Etti
Geçen yılın sonunda göreve başlayan Özbekistan Devlet Başkanı Şevket Mirziyoyev, ilk resmi ziyaretini Türkmenistan’a yaptı. Türkmenistan devlet başkanı Gurbanguli Berdimuhammedov’un davetlisi olarak 2 günlük resmi ziyaret için Aşkabat’a giden Mirziyoyev’in ziyareti sırasında başta ekonomi ve kültürel konular olmak üzere çok sayıda işbirliği mutabakatı imzalandı. 2009 yılında hayata geçen Türkmenistan- Özbekistan-Kazakistan-Çin Doğalgaz Boru Hattı projesindeki işbirliğine vurgu yapan liderler; uluslararası ulaşım ve enerji güvenliği konusunda işbirliğini artıracaklarını ve Orta Asya’yı Orta Doğu ve Avrupa’ya bağlayacak Özbekistan-Türkmenistan-İran- Umman demiryolu ulaşım ağı projesinde de birlikte çalışamaya devam edeceklerini belirttiler. İki lider, su sorunları ve Amu Derya ile Siriderya konusunda Birleşmiş Milletler hukukuna uygun hareket edeceklerini; Aral’ı Kurtarma Fonu, uluslararası terör, uyuşturucu ile mücadele konularında da ortak çalışmaya devam edeceklerini vurguladı.

— Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Fransa’yı Ziyaret Etti

Fransa Cumhurbaşkanı Hollande, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’i Elysee Sarayı’nda kabul etti. İki ülke arasında ulaştırma, iletişim, teknoloji ve kamu hizmetleri alanlarında işbirliği anlaşmaları imzalandı. Liderler görüşme sonrası ortak basın açıklaması düzenledi. Hollande, Aliyev’le ikili ilişkileri ve Dağlık Karabağ sorununu görüştüklerini belirterek, Yukarı Karabağ sorununda statükoyla bir yere varılamayacağını ifade etti. Aliyev ise Dağlık Karabağ’da statükonun kabul edilemeyeceğini belirterek, “İşgal edilmiş topraklardan Ermenistan çekilmeli. Minsk Grubu ülkeleri bölgede statükonun kabul edilemez olduğunu söylediler. Ancak Ermenistan buna uymaya pek meyilli değil” şeklinde konuştu.

— Başbakan Yıldırım, Gürcistan Başbakanı Giorgi Kvirikaşvili ile bir araya geldi
Başbakan Yıldırım, Artvin ziyaretinin ardından karayoluyla Batum’a geçti. Yıldırım, burada Gürcistan Başbakanı Kvirikaşvili ile akşam yemeğinde bir buçuk saat süren bir görüşme yaptı. İkili ilişkilerin kapsamlı şekilde ele alındığı görüşmede, Türkiye-Gürcistan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin bu yıl içinde gerçekleştirilmesi öngörülen ikinci toplantısının hazırlıkları üzerinde duruldu. Görüşmede, ayrıca bölgesel gelişmeler hakkında görüş alışverişinde de bulunuldu.

— Ukrayna Başbakanı Vladimir Groysman Türkiye’ye Geldi

Ukrayna Başbakanı Vladimir Groysman resmi bir ziyaret için geldiği Türkiye’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde kabul edildi. Groysman, Başbakan Binali Yıldırım ile de Çankaya Köşkü’nde bir araya geldi. Yıldırım, toplantıda, Ukrayna Başbakanı Groysman’ın Türkiye’ye ilk resmi ziyaretini gerçekleştirdiğini, bu açıdan ziyaretin özel ve anlamlı olduğunu söyledi. Türkiye’nin Kırım da dahil Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve siyasi birliğini önemsediğini vurgulayan Yıldırım, taraflar arasında imzalanan ve iki ülke vatandaşlarının kimlik kartıyla seyahatine imkan veren anlaşmanın önemine vurgu yaptı. Yıldırım, anlaşmayla Ukrayna ile Türkiye arasında 20 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşmayı hedeflediklerini dile getirdi. Bu yıl içinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Türkiye-Ukrayna Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey Toplantısı’na katılacağına işaret eden Yıldırım, ziyaretin ilişkilerin geliştirilmesi bakımından önemine vurgu yaptı.

— Türkmenistan Ahal Teke Atları İçin UNESCO’ya Başvuracak
Türkmenistan safkan Ahal Teke atlarının UNESCO Dünya Mirası Listesine dâhil edilmesi için çalışma başlatıyor. Bu konuda bir katalog oluşturulması çalışmalarını başlatan Türkmenistan dünya yüzünde At Bayramı ve bakanlık düzeyinde konuya ilişkin resmi kurumu olan tek ülke.

— Azerbaycan ve Makedonya’dan Hollanda krizinde Türkiye’ye Destek

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, Hollanda’nın Türk bakanlara yönelik engellemelerinin diplomasi etiğine sığmadığını söyledi. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı Resmi sözcüsü Hikmet Hacıyev, Batı’nın ‘temelsiz eleştirilerine’ alışık olduklarını ifade etti. Azerbaycan Dışişleri sözcüsü, “Avrupa’da var olan İslam ve yabancı düşmanlığı ve diğer ırkçı eylemler ortadan kalkmalıdır” derken Makedonya Devlet Bakanı İlyas da, Hollanda’nın, Bakan Kaya’ya gösterdiği ırkçı ve antidemokratik yaklaşımı şiddetle kınadı ve “Biz Hollanda’yı Srebrenitsa’da tanıdık.” dedi.